Antykoncepcja hormonalna dla młodych dziewcząt – system transdermalny

lek. Anna Maliszewska

Centrum Medyczne MBMED w Warszawie

Poradnia Ginekologiczno-Położnicza, Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego

Warszawa Białołęka–Targówek

Adres do korespondencji:

lek. Anna Maliszewska

Poradnia Ginekologiczno-Położnicza,

Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego

Warszawa Białołęka–Targówek

ul. Remiszewska 14, 03-550 Warszawa

e-mail: anna.mali@o2.pl

  • Czy system transdermalny stanowi dobrą alternatywę antykoncepcyjną dla nastolatek?
  • Skuteczność antykoncepcyjna i bezpieczeństwo stosowania systemu transdermalnego
  • Korzyści i działania niepożądane związane z przezskórną drogą podawania leku

Pierwszą tabletkę antykoncepcyjną wprowadzono na rynek w 1960 roku. Choć od tego czasu pojawiło się wiele innych form antykoncepcji hormonalnej (iniekcje, implanty podskórne, systemy wewnątrzmaciczne, ringi czy system transdermalny), jedno pozostaje niezmienne: kobiety nie wyobrażają już sobie bez niej codzienności. Oprócz możliwości decydowania o posiadaniu potomstwa istotną rolę odgrywa także wpływ antykoncepcji na: zmniejszenie dolegliwości bólowych i obfitości krwawień, ich regularność oraz poprawę cery u osób z trądzikiem. Nastoletnie pacjentki to grupa, która szczególnie potrzebuje edukacji i poradnictwa antykoncepcyjnego.

Młode dziewczęta często zapominają przynajmniej jednej tabletki z opakowania, co może zmniejszać skuteczność antykoncepcyjną preparatu. Aplikacja antykoncepcji raz na tydzień istotnie poprawia przestrzeganie zaleceń stosowania. Forma przezskórna pozwala uniknąć efektu pierwszego przejścia i niesie za sobą korzyści w postaci stabilnego stężenia hormonów. System transdermalny nie powoduje przyrostu masy ciała u nastolatek i dzięki znikomemu powinowactwu do receptorów androgenowych norelgestrominu pozytywnie wpływa na trądzik. Łatwość stosowania przy przejściowych i słabo nasilonych działaniach niepożądanych, z których najczęstsze to odczyn skórny i tkliwość piersi, sprawia, że system transdermalny powinien być rozważany jako antykoncepcja dla młodych dziewcząt.

Relacje seksualne młodocianych

W Polsce średni wiek inicjacji seksualnej przypada na 16,9-17,4 lat. Współżyje około 80% nastolatków przed ukończeniem 18 roku życia, wielu z więcej niż jednym partnerem1,2. Ze względu na niewystarczającą wiedzę na temat zapobiegania ciąży młodzi ludzie rzadziej stosują antykoncepcję. Zwiększa to ryzyko nieplanowanej ciąży i chorób przenoszonych drogą płciową. Najczęściej wybieraną metodą jest prezerwatywa, ale wówczas skuteczność antykoncepcyjna jest mniejsza z powodu błędów popełnianych przy jej stosowaniu3. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce w 2022 roku matki w wieku do 19 lat urodziły 5271 dzieci4. Ciąża u osoby młodocianej jest uznawana za ciążę wysokiego ryzyka, częściej u tych pacjentek występują: poronienia samoistne, zakażenia układu moczowego, choroby przenoszone drogą płciową i poród przedwczesny. Według danych World Health Organization (WHO) w grupie wiekowej do 19 lat umieralność matek i dzieci związana z ciążą jest większa w stosunku do pozostałych pacjentek5. Dlatego niezmiernie istotne są edukacja seksualna oraz dostępność do skutecznej i bezpiecznej metody antykoncepcji wśród nastolatek.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Antykoncepcja u nastolatek

Antykoncepcję hormonalną można zacząć stosować u dziewcząt 2 lata po pierwszej miesiączce. Przed ukończeniem przez pacjentkę 16 lat zgodę na to [...]

Skuteczność

Skuteczność antykoncepcji hormonalnej jest ściśle związana z jej prawidłowym stosowaniem – kluczem są regularność i ciągłość dawkowania.

Bezpieczeństwo

Stosowanie wszystkich preparatów dwuskładnikowych wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ) w porównaniu z całkowitym niestosowaniem antykoncepcji hormonalnej. [...]

Działanie antytrądzikowe

Korzystny wpływ systemu transdermalnego na cerę u młodych dziewcząt stosujących tę metodę antykoncepcji potwierdziły liczne badania11,24,25. Norelgestromin – będący gestagennym składnikiem [...]

Korzyści związane z przezskórną drogą aplikacji

Przezskórna forma terapii antykoncepcyjnej pozwala dostarczyć poprzez bierną dyfuzję z plastra codzienną dawkę preparatu. Stabilne stężenie hormonów w surowicy może zmniejszać [...]

Wpływ na masę ciała

U młodych dziewcząt antykoncepcja transdermalna nie wiąże się ze wzrostem masy ciała, co w tej grupie użytkowniczek jest istotnym czynnikiem przerywania [...]

Inne korzyści

Do innych korzyści podkreślanych w badaniach prowadzonych wśród nastoletnich użytkowniczek systemu transdermalnego należą: łatwość stosowania, zmniejszenie dolegliwości bólowych i regularność krwawień11,24,25,31. [...]

Działania niepożądane

Działania niepożądane antykoncepcji transdermalnej są przejściowe i słabo lub umiarkowanie nasilone30,31. Najczęściej zgłaszane przez dziewczęta dolegliwości to reakcje skórne i tkliwość [...]

Podsumowanie

Do góry