Zasady farmakoterapii

Nowoczesne doustne terapie przeciwhiperglikemiczne

Dr hab. med. Paweł Piątkiewicz

Lek. Agnieszka Maksymiuk-Kłos

Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Endokrynologii Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: Dr hab. n. med. Paweł Piątkiewicz, Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Endokrynologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Ul. Żwirki i Wigury 61, 02-091 Warszawa

Niedługo minie wiek od wynalezienia insuliny oraz zastosowania jej w leczeniu chorych z cukrzycą. Mimo przełomowego, nagrodzonego Nagrodą Nobla odkrycia, epidemia cukrzycy nie tylko nie została zatrzymana, ale od 40 lat zapadalność na tę chorobę systematycznie wzrasta.[1,2] Obecnie na świecie choruje około 415 milionów ludzi. Prognozy IDF (International Diabetes Federation) mówią o 642 milionach osób w 2040 roku.[3] W Polsce liczba chorych to 3 miliony, z czego milion nie wie o swojej chorobie.[3,4] Przewlekle podwyższony poziom glikemii we krwi prowadzi do szybkiego rozwoju wielu wczesnych i późnych powikłań choroby. Kluczowym celem leczenia cukrzycy jest zatem zapobieganie ich wystąpieniu.

Oczekiwania lekarzy, preferencje chorego

Pamiętając o patogenezie choroby, w terapii cukrzycy typu 2 należy skupić się nie tylko na poprawie upośledzonego wydzielania insuliny, ale również zmniejszeniu insulinooporności. Śledząc coroczne wytyczne ADA (American Diabetes Association), EASD (European Association for the Study of Diabetes) i PTD (Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego) można zauważyć, że przez wiele lat leczenie cukrzycy typu 2 lekami doustnymi opierało się głównie na zastosowaniu metforminy w monoterapii lub w połączeniu z pochodnymi sulfonylomocznika. Innymi zalecanymi grupami leków były inhibitory α-glukozydazy czy glinidy (agoniści PPAR-γ).

Zastosowanie wymienionych grup leków przeciwcukrzycowych, z wyjątkiem metforminy, wiązało się z ryzykiem istotnych powikłań, np. hipoglikemii, zaostrzenia przewlekłej niewydolności serca czy niezagrażającego życiu, ale istotnego dla chorych wzrostu masy ciała. Wraz z upływem czasu i poznaniem patogenezy choroby oczekiwania co do terapii przeciwcukrzycowej wzrosły wśród lekarzy i samych pacjentów.

Nowoczesne leki przeciwcukrzycowe powinny nie tylko efektywnie obniżać poziom glikemii, ale także wykazywać wysoki stopień bezpieczeństwa oraz wpływać na parametry pozaglikemiczne. Dodatkowo, podobnie jak leki stosowane w terapii chorób układu sercowo-naczyniowego, powinny wpływać na wydłużenie czasu życia chorych. Doprowadziło to do poszukiwania i odkrycia nowych grup leków przeciwcukrzycowych, które w szybkim czasie znalazły miejsce w terapii cukrzycy.

Od 2008 roku w wytycznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) pojawiły się dwie nowe grupy leków inkretynowych:

  • inhibitory DPP-4 (inhibitory dipeptydylopeptydazy 4),
  • agoniści receptora GLP-1 (analogi glukagonopodobnego petydu-1).

W 2013 doszły do nich inhibitory SGLT2 (inhibitory kotransportera glukozowo-sodowego).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

INHIBITORY DPP-4 (GLIPTYNY)

Są to doustne leki, których mechanizm działania polega na hamowaniu rozpadu endogennego GLP-1 (glukagonopodobnego peptydu-1) i wydłużeniu jego aktywności. GLP-1 charakteryzuje [...]

INHIBITORY SGLT2 (FLOZYNY)

Jeszcze całkiem niedawno sama myśl o leku przeciwcukrzycowym, którego głównym mechanizmem działania byłoby nasilenie cukromoczu, zostałaby nazwana, delikatnie mówiąc, abstrakcją. Obecnie [...]

Podsumowanie

W przypadku pacjentów z cukrzycą typu 2, u których nie udaje się osiągnąć docelowych wartości glikemii, stosując monoterapię metforminą lub nie [...]
Do góry