Temat numeru

Przełom nadciśnieniowy – postępowanie w izbie przyjęć

dr n. med. Agnieszka Olszanecka

dr hab. n. med. Marek Klocek

I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Collegium Medicum – Uniwersytet Jagielloński

Adres do korespondencji: dr n. med. Agnieszka Olszanecka, I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Collegium Medicum – Uniwersytet Jagielloński, ul. Kopernika 17, 31-501 Kraków; e-mail: olszanec@su.krakow.pl

Przełom nadciśnieniowy to nagły wzrost ciśnienia tętniczego krwi, który może prowadzić do rozwoju powikłań zagrażających życiu. Najcięższą postacią nagłego stanu w nadciśnieniu tętniczym jest nadciśnienie złośliwe. Te sytuacje wymagają natychmiastowego obniżenia ciśnienia tętniczego, choć niekoniecznie jego normalizacji, w celu ochrony funkcji życiowych narządów.

Definicje i klasyfikacje

Przełom nadciśnieniowy to nagły wzrost ciśnienia tętniczego krwi, który może prowadzić do rozwoju powikłań zagrażających życiu. Zgodnie z aktualnie przyjętą nomenklaturą wyróżnia się dwa stany kliniczne wymagające interwencji ze wskazań doraźnych: stan pilny i stan naglący – zastępujące ogólne i starsze pojęcia przełomu nadciśnieniowego oraz kryzy nadciśnieniowej. Najcięższą postacią nagłego stanu w nadciśnieniu tętniczym jest nadciśnienie złośliwe (przyspieszone), w którym bardzo wysokie wartości ciśnienia (zazwyczaj rozkurczowe >140 mmHg) prowadzą do załamania mechanizmów autoregulacji naczyniowej, rozwoju martwicy włóknikowej w ścianie naczynia, krwotoków do naczyń siatkówki i/lub obrzęku tarczy nerwu wzrokowego. Te sytuacje wymagają natychmiastowego obniżenia ciśnienia tętniczego, choć niekoniecznie jego normalizacji, w celu ochrony funkcji życiowych narządów. Wczesna ocena stanu klinicznego jest kluczowym krokiem w rozpoznawaniu i podejmowaniu decyzji o dalszym postępowaniu u pacjentów z podejrzeniem stanu nagłego lub pilnego w przebiegu nadciśnienia tętniczego i bywa dużym wyzwaniem w praktyce lekarskiej.

Stany pilne i naglące są heterogenną grupą sytuacji klinicznych, w których dochodzi do gwałtownego wzrostu ciśnienia skurczowego i/lub rozkurczowego, zazwyczaj do wartości >180/120 mmHg. Stany naglące (emergencies) wymagają szybkiej interwencji terapeutycznej, gdyż wiążą się z ryzykiem powikłań narządowych i stanowią bezpośrednie zagrożenie dla życia. W stanach pilnych (urgencies) wysokim wartościom ciśnienia tętniczego nie towarzyszą objawy zagrażające nagłą utratą integralności układu sercowo-naczyniowego i oddechowego.1 Należy podkreślić, że o rozpoznaniu stanu naglącego lub pilnego nie decyduje bezwzględna wysokość ciśnienia tętniczego, ale dynamika wzrostu ciśnienia i towarzyszące objawy lub ich brak.

Nowoczesne leki stosowane w terapii nadciśnienia tętniczego znacznie ograniczyły częstość występowania stanów nagłych i pilnych. Szacuje się, że stany naglące dotyczą mniej niż 1% chorych z przewlekłym nadciśnieniem tętniczym.2,3 Jednak z powodu d...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Stany naglące

Stany naglące obejmują sytuacje gwałtownego wzrostu ciśnienia tętniczego, któremu towarzyszą ostre powikłania stanowiące bezpośrednie zagrożenie życia lub zagrażające rozwojem groźnych powikłań. [...]

Stany pilne

Stany pilne (urgencies) w nadciśnieniu tętniczym obejmują znaczny wzrost ciśnienia, ale bez cech i objawów ostrych powikłań narządowych. U większości chorych nie jest wymagana [...]

Patomechanizm

Patomechanizm stanów nagłych w nadciśnieniu tętniczym nie jest w pełni wyjaśniony. U pacjentów z dłużej trwającym nadciśnieniem tętniczym rzadziej obserwowane są stany pilne i naglące, zazwyczaj [...]

Ocena kliniczna

Szczegółowa niezwłoczna ocena stanu zdrowia chorego jest kluczowym elementem w rozpoznawaniu i wdrażaniu odpowiedniej strategii leczenia. Ocena pacjenta z bardzo wysokim ciśnieniem tętniczym obejmuje [...]

Leczenie

Chorzy ze stanami naglącymi znajdują się w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia, dlatego wymagają pilnej hospitalizacji na oddziałach intensywnego nadzoru. Konieczne jest monitorowanie [...]
Do góry