Aktualne postępowanie w wodniakach jąder u niemowląt i dzieci starszych
lek. Agnieszka Burkacka
dr hab. n. med. Tomasz Koszutski
Wprowadzenie
Wodniak jądra jest schorzeniem często występującym u niemowląt. Rozpoznanie zazwyczaj można ustalić na podstawie obrazu klinicznego pacjenta. Wodniak ma postać niebolesnego guza zlokalizowanego w okolicy pachwinowej i jest spowodowany gromadzeniem się płynu w przetrwałym wyrostku pochwowym otrzewnej. Kwalifikacja do zabiegu operacyjnego zależy od wieku pacjenta i towarzyszących objawów klinicznych. Często postawa wyczekująca pozwala dzieciom uniknąć leczenia operacyjnego.
Definicja
Wodniak jądra (hydrocele testis) jest stanem często występującym u noworodków. Charakteryzuje się gromadzeniem płynu surowiczego w niezarośniętym wyrostku pochwowym otrzewnej. Podobną patologią jest wodniak powrózka nasiennego, gdzie wyrostek pochwowy otrzewnej ulega zamknięciu zarówno dystalnie, jak i proksymalnie, tworząc torbiel w przebiegu naczyń jądrowych i nasieniowodu (ryc. 1).
Częstość występowania
Wodniak jądra występuje u 6% noworodków płci męskiej.1 Schorzenie to pojawia się częściej u wcześniaków, jednostronnie i po stronie prawej (60%), jedynie w przypadku 10% wodniaków lokalizacja jest obustronna.2-4
Anatomia
Kanał pachwinowy (canalis inguinalis) położony jest przyśrodkowo od więzadła pachwinowego i jest miejscem zmniejszonego oporu, do którego mogą wpuklać się trzewia. Kanał położony jest pod kątem 45 stopni do więzadła pachwinowego i kieruje się od tyłu i boku, przyśrodkowo i do przodu. U chłopców zawiera on powrózek nasienny wraz z osłonkami, a u płci żeńskiej więzadło obłe macicy. Od strony jamy brzusznej kanał pachwinowy jest ograniczony pierścieniem pachwinowym głębokim, od strony moszny pierścieniem pachwinowym powierzchownym, przez który przechodzi powrózek nasienny. Kanał pachwinowy składa się z czterech ścian. Ścianę przednią tworzy rozcięgno mięśnia skośnego zewnętrznego brzucha, ścianę tylną – powięź poprzeczna brzucha. Ściana górna utworzona jest przez mięsień skośny wewnętrzny i mięsień poprzeczny brzucha, a dolną tworzy więzadło pachwinowe.
W procesie zstępowania jąder bierze udział przednia ściana jamy brzusznej. Z jej poszczególnych warstw powstają osłonki powrózka nasiennego i jądra (ryc. 2). Od zewnątrz do wewnątrz warstwy moszny podzielone są na trzy części. Błona otaczająca osł...
Embriologia
Gonady rozwijają się zaotrzewnowo i około siódmego tygodnia życia płodowego pod wpływem hormonów przekształcają w jądra lub jajniki. Pierwotnie jądra zlokalizowane są obustronnie na wysokości szóstego kręgu piersiowego. W trzecim miesiącu życia pł...
