Niebezpieczne związki
Interakcje i działania niepożądane leków normotymicznych – cz. 3
Dr n. med. Anna Antosik-Wójcińska
Zastosowanie leków normotymicznych stanowi podstawową metodę leczenia i profilaktyki na wszystkich etapach przebiegu zaburzeń afektywnych. Dokładna znajomość działań niepożądanych oraz interakcji, w które wchodzą poszczególne leki tej grupy, jest konieczna dla każdego lekarza praktyka, pozwala ona bowiem uniknąć skojarzeń lekowych, które mogą być potencjalnie niebezpieczne dla pacjenta, oraz w przypadku wystąpienia działań niepożądanych terapii szybko zlokalizować ich przyczynę i wdrożyć odpowiednie postępowanie. Przedstawiamy najistotniejsze działania niepożądane i interakcje leków normotymicznych. W tym artykule skupimy się na atypowych lekach przeciwpsychotycznych.
Zgodnie z definicją mianem leku normotymicznego określamy preparat, który w chorobie afektywnej dwubiegunowej wywiera działanie lecznicze lub profilaktyczne zarówno w odniesieniu do faz depresyjnych, jak i maniakalnych.[1,2] W odniesieniu do atypowych leków przeciwpsychotycznych definicję tę spełnia klozapina, olanzapina i kwetiapina.[1] Jeśli chodzi o arypiprazol, wykazano jego skuteczność w leczeniu i profilaktyce stanów maniakalanych, nie udało się dotąd w pełni potwierdzić jego skuteczności w monoterapii w leczeniu i profilaktyce epizodów depresyjnych.[2] Chociaż leki przeciwpsychotyczne są szeroko stosowane w terapii zaburzeń afektywnych, bywa, że zapominamy o szczegółach dotyczących ich farmakokinetyki i farmakodynamiki, które w praktyce klinicznej mogą mieć znaczenie i odpowiadać za wystąpienie groźnych działań niepożądanych i powikłań. Poniżej przedstawimy kilka przypadków z praktyki klinicznej. Każdy przypadek opatrzono krótkim komentarzem opierającym się na najnowszej wiedzy medycznej, w tym materiałach informacyjnych i publikacjach dotyczących psychofarmakologii poszczególnych leków.
Z praktyki klinicznej
Przypadek 1 – powikłania hematologiczne
44-letni pacjent od lat leczony psychiatrycznie z rozpoznaniem choroby afektywnej dwubiegunowej, potem zaburzeń schizoafektywnych, od pięciu lat leczony klozapiną 300 mg/d., od pół roku w skojarzeniu z kwasem walproinowym 1000 mg/d. zgłosił się do lekarza z prośbą o zmianę leku z powodu nasilonego wypadania włosów, przyrostu masy ciała oraz krwawień z dziąseł. W badaniach laboratoryjnych nie stwierdzono innych odchyleń poza małopłytkowością 120 tys./mm3. Lekarz zdecydował o zmianie kwasu walproinowego na karbamazepinę.
Pytanie: O czym należy pamiętać, decydując się na terapię klozapiną w skojarzeniu z karbamazepiną?
Komentarz: Zarówno leki normotymiczne pierwszej, jak i drugiej generacji mogą indukować wystąpienie powikłań hematologicznych w postaci niedokrwistości, leukopenii, neutropenii, małopłytkowości, eozynofilii i agranulocytozy.[3-5] Jeśli chodzi o ma...
