Skleroterapię teleangiektazji wykonuje się u chorego w pozycji leżącej. W celu lepszego uwidocznienia zmian wygodne jest wykorzystanie specjalnego podświetlacza w czerwonej barwie światła, dzięki któremu naczynia są lepiej widoczne, zwłaszcza głębiej położone naczynia doprowadzające.
Wybór środka obliterującego i jego stężenia zależą od zaawansowania procesu chorobowego oraz preferencji lekarza wykonującego zabieg. Wykorzystuje się strzykawki jednokrotnego użytku z luźno osadzonym tłokiem (gumowym lub silikonowym), zapewniającym właściwą kontrolę podawania roztworu obliterującego. Ze względu na niewielką średnicę nakłuwanego naczynia wskazane jest używanie jak najcieńszych igieł, np. 3 F. Zagięcie igły ułatwia precyzyjne nakłucie stycznie do powierzchni skóry. Aby uniknąć podania środka obliterującego poza naczynie i opróżnić je z zalegającej krwi, nakłutą żyłkę można przepłukać niewielką ilością fizjologicznego roztworu soli lub przemieścić krew wprowadzonym pęcherzykiem powietrza. Podobny skutek przynosi uciśnięcie naczynia palcem poniżej miejsca wkłucia i przeciągnięcie drugim palcem wzdłuż osi naczynia w celu wypchnięcia krwi z jego światła. Następnie podaje się odpowiednią objętość środka obliterującego, przestrzegając przy tym zachowania objętości zalecanej przez producenta leku. W miarę wypełniania się środkiem obliterującym naczynie blednie i zanika. W badaniach doświadczalnych stwierdzono, że już po 20 sekundach od wstrzyknięcia środka obliterującego następują nieodwracalne zmiany w śródbłonku żyły, ale właściwy efekt estetyczny należy oceniać dopiero po około 4 tygodniach. Na zakończenie zabiegu trzeba ucisnąć miejsce wstrzyknięcia środka.
Rycina 6. Wynik skleroterapii: stan wyjściowy i wygląd 4 tygodnie po zabiegu.
Jeśli zlokalizowano naczynie odżywcze, należy ostrzyknąć je w pierwszej kolejności, co zazwyczaj pozwala na wypełnienie wszystkich połączonych z nim naczyń i zmniejszenie liczny nakłuć, a tym samym uzyskanie lepszego efektu estetycznego. U chorych, u których nie zlokalizowano naczynia odżywczego, nastrzykiwanie teleangiektazji rozpoczyna się od naczyń o większej średnicy, starając się za każdym razem wypełnić jak największy obszar. Kolejne nakłucia nie powinny być wykonywane w odległości mniejszej niż 2 cm.
Obliteracje rozpoczyna się zazwyczaj w dolnej części kończyny i postępuje ku górze (metoda Sigga), niektórzy wybierają jednak kierunek odwrotny (metoda Tournaya). Należy uprzedzić chorego o możliwości pojawienia się bezpośrednio po zabiegu wzmożenia rysunku naczyniowego, obrzęku okołonaczyniowego i zwiększonego ucieplenia ostrzykniętej okolicy.
Stosowanie opasek elastycznych po obliteracji teleangiektazji budzi kontrowersje. Zdaniem niektórych autorów takie postępowanie zmniejsza liczbę możliwych powikłań, inni podważają skuteczność uciśnięcia opaską [12]. Autor proponuje stosowanie w codziennej praktyce klinicznej bandaża adhezyjnego przez 14 dni.
Jeśli w obliterowanym naczyniu rozpoznano zakrzepy, można podjąć próbę ich aspiracji lub wypłukania w celu zmniejszenia ryzyka przebarwień. Wyniki ocenia się po 4-6 tygodniach od wstrzyknięcia, a gdy pojedynczy zabieg okazuje się niewystarczający, można go powtarzać.
Wyniki
Ocenia się, że prawidłowo wykonany zabieg jest skuteczny u 70-80% chorych. Ostrzyknięte naczynie z czasem zanika, pozostawiając niekiedy bladobeżowy ślad, lub wyraźnie blednie (ryc. 6).
Powikłania
Działania niepożądane występują u około 1-3% chorych poddanych obliteracji. Ponieważ objętość podanego środka jest na ogół niewielka, do powikłań ogólnych dochodzi sporadycznie. Częstsze są powikłania miejscowe, takie jak przebarwienia, miejscowe zakrzepy, owrzodzenia skórne. Powstają one zazwyczaj w następstwie podania środka obliterującego poza naczynie, a także niewłaściwego doboru jego stężenia lub objętości. Martwica skóry jest przyczyną występowania trudno gojących się owrzodzeń, a następnie nieestetycznych blizn.
Podsumowanie
Leczenie poszerzeń drobnych naczyń śródskórnych bywa trudne i jest obarczone istotnym odsetkiem niepowodzeń. Efekt estetyczny jest niekiedy niekorzystny, dlatego szczególne znaczenie ma uświadomienie choremu wszelkich aspektów podejmowanych zabiegów, a zwłaszcza tej możliwości. Na szczęście u większości chorych udaje się uzyskać zamierzony skutek [13].