Zabiegi małoinwazyjne znajdują coraz szersze zastosowanie w chirurgii endokrynologicznej. Tą techniką przeprowadza się operacje tarczycy, przytarczyc oraz guzów endokrynnych trzustki i nadnerczy. Chirurgia laparoskopowa nadnerczy stała się już złotym standardem. ^1,2

Wprowadzenie

Dzięki rozwojowi technik badań obrazowych, podniesieniu ich jakości i zwiększeniu dostępności do nich zwiększa się też częstość przypadkowo wykrywanych guzów nadnerczy (incydentaloma). Stwierdzenie guza nadnercza stanowi wskazanie do rozpoczęcia diagnostyki endokrynologicznej i poszerzenia diagnostyki radiologicznej. Chorzy są kierowani do endokrynologów i chirurgów, którzy mają do rozważenia dylemat: czy każdy pacjent z patologią pola nadnerczowego wymaga operacji?

Wskazaniami do usunięcia nadnerczy (adrenalektomii) są:

• rak
• przerzut
• hormonalnie czynne guzy kory i rdzenia nadnerczy
• incydentaloma >4 cm lub szybko rosnący guz.

Zmiany nowotworowe

W każdym przypadku incydentaloma należy wykluczyć proces nowotworowy – zarówno pierwotny złośliwy nowotwór nadnercza (rak kory nadnercza [ryc. 1-3], mięsak, chłoniak), jak i zmiany przerzutowe.

Tomografia komputerowa (TK) i rezonans magnetyczny (MR) są badaniami obrazowymi, które na ogół zbliżają nas do wykluczenia lub potwierdzenia zmiany o charakterze nowotworowym. W wybranych przypadkach wykonuje się scyntygrafię z użyciem metajodobenzyloguanidyny (MIBG) w celu oceny wychwytu w rdzeniu lub z jodocholesterolem w celu oceny kory nadnercza.

Badanie metodą pozytonowej tomografii emisyjnej połączonej z tomografią komputerową (PET-TK [ryc. 4]) jest pomocne przy podejrzeniu przerzutu do nadnercza. Wykonywaliśmy to badanie również w przypadku guza nadnercza u pacjentów z bardzo dużym ryzykiem powikłań pooperacyjnych, po to by wykluczyć złośliwą zmianę nowotworową. Pozwoliło nam to odstąpić od operacji.

Najczęstszy nowotwór złośliwy nadnercza to rak kory. Nowotworami rdzenia nadnercza stwierdzanymi w badaniu histopatologicznym są guzy chromochłonne określane jako złośliwe lub o prawdopodobnym złośliwym przebiegu. Większość zmian przerzutowych nie daje objawów, z wyjątkiem dużych guzów powodujących ucisk narządów sąsiadujących lub obustronnych zmian prowadzących do niewydolności kory nadnerczy. Przerzuty najczęściej wykrywa się w kontrolnych badaniach obrazowych u pacjentów pozostających pod kontrolą onkologiczną po usunięciu ogniska pierwotnego.