Powikłania kardiologiczne w okresie okołooperacyjnym
lek. Magdalena Wieczorek
dr n. med. Piotr Nowakowski
- Omówienie czynników ryzyka powikłań krążeniowych, zarówno związanych z obciążeniami chorego, jak i zależnych od rodzaju interwencji chirurgicznej
- Modyfikacja okołooperacyjnego leczenia farmakologicznego jako próba optymalizacji stanu pacjenta w okresie przedoperacyjnym
- Rola optymalizacji postępowania śródoperacyjnego i w okresie pooperacyjnym w zmniejszeniu częstości występowania powikłań krążeniowych
Każdego roku na świecie leczenie operacyjne podejmowane jest u ponad 300 mln pacjentów i liczba ta wykazuje tendencję wzrostową. Coraz częściej jest ono przeprowadzane u osób w starszym wieku, często obciążonych chorobami towarzyszącymi, których obecność sprzyja wystąpieniu powikłań w okresie okołooperacyjnym1.
Jedno z głównych zagrożeń dla pacjentów leczonych operacyjnie stanowią powikłania krążeniowe, które przyczyniają się do zwiększonej chorobowości i odpowiadają za około 1/3 śmiertelności w tej grupie pacjentów. Mają one również istotny wymiar ekonomiczny, stanowiąc coraz większe obciążenie dla systemów ochrony zdrowia.
Szacuje się, że do powikłań krążeniowych dochodzi u 2-17% pacjentów leczonych operacyjnie, a u co najmniej 30% operowanych stwierdza się przynajmniej jeden z czynników ryzyka wystąpienia tych komplikacji2-4.
Z tych względów w okresie przedoperacyjnym niezwykle istotne są identyfikacja pacjentów z grupy dużego ryzyka okołooperacyjnych powikłań krążeniowych oraz podjęcie próby zminimalizowania prawdopodobieństwa ich wystąpienia poprzez modyfikację czynników ryzyka i optymalizację postępowania okołooperacyjnego bądź równoległe podjęcie obu tych kierunków działań.
Patomechanizm
Pooperacyjne powikłania krążeniowe mają przede wszystkim tło niedokrwienne. Skutkiem epizodów niedokrwienia mięśnia serca może być spektrum następstw: począwszy od bezobjawowego wzrostu stężenia biomarkerów uszkodzenia miokardium, poprzez uszkodzenie serca niespełniające kryteriów rozpoznania zawału serca (MINS – myocardial injury after non-cardiac surgery), aż do wystąpienia typowego zawału serca (MI – myocardial infarction). Objawy kliniczne mogą być zróżnicowane i obejmować: wystąpienie zaburzeń rytmu serca, niestabilność ciśnienia tętniczego, niewydolność serca, obrzęk płuc czy nagłe zatrzymanie krążenia.
Zawał serca w okresie okołooperacyjnym jest najlepiej poznanym powikłaniem krążeniowym, chociaż jego rozpoznanie może być trudne ze względu na niejednoznaczne kryteria diagnostyczne w okresie okołooperacyjnym. Śmiertelność szpitalna towarzysząca o...
