Choroba uchyłkowa okrężnicy

dr n. med. Anna Pietrzak

Klinika Gastroenterologii Onkologicznej, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy

Katedra i Klinika Gastroenterologii, Hepatologii i Onkologii Klinicznej, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

Adres do korespondencji:

dr n. med. Anna Pietrzak

Klinika Gastroenterologii Onkologicznej,

Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy

ul. Roentgena 5, 02-781 Warszawa

e-mail: anpietrzak@gmail.com

  • Omówienie czynników ryzyka i etiopatogenezy choroby uchyłkowej
  • Obraz kliniczny różnych postaci uchyłkowatości – objawy i powikłania choroby
  • Postępowanie z pacjentem z uchyłkami jelita grubego w zależności od postaci klinicznej choroby

Uchyłkowatość jest najczęstszą nieprawidłowością jelita grubego. Spektrum jej objawów jest bardzo szerokie: od postaci bezobjawowych poprzez łagodne dolegliwości aż do powikłań zagrażających życiu, takich jak: perforacja, krwotok czy wymagający operacji ropień. Najczęstszą postacią jest objawowa niepowikłana choroba uchyłkowa. Dotyczy przede wszystkim lewej połowy okrężnicy. Chorują głównie osoby w średnim wieku i starsze (również częstość pojawiania się uchyłków zwiększa się wraz z wiekiem), choć młodszy wiek wydaje się czynnikiem złego rokowania w przypadku powikłań choroby. Szacuje się, że w ciągu ostatnich 20 lat rozpoznawalność (i zapewne zapadalność) wzrosła w Europie kilku-, a nawet kilkunastokrotnie. Rosnąca zachorowalność przekłada się na rokrocznie większy odsetek hospitalizacji z powodu ciężkich postaci choroby. Ze względu na rozpowszechnienie, spektrum objawów i ograniczone możliwości terapeutyczne choroba uchyłkowa jest wyzwaniem dla pacjentów, lekarzy i systemu ochrony zdrowia. Wiąże się ona ze znacznymi kosztami leczenia i negatywnie wpływa na jakość życia w krajach rozwiniętych.

Epidemiologia i przebieg naturalny

Uchyłkowatość jest bez wątpienia jedną z najczęstszych, o ile nie najczęstszą, patologii w przewodzie pokarmowym. Z danych epidemiologicznych opublikowanych w 2012 r. wynika, że u pacjentów po 50 r.ż. poddanych kolonoskopii niezależnie od wskazania uchyłki były rozpoznawane u około 30% badanych, w starszych grupach wiekowych odsetki te rosły liniowo i u osób po 80 r.ż. częstość występowania uchyłków wynosiła ponad 75%1. Podobne wyniki uzyskano w pracy skandynawskiej z 2016 r., w której opisano, że wśród uczestników programu profilaktycznego (bez objawów) po 50 r.ż. uchyłki rozpoznano u co 10 badanego, a w grupie w wieku 69 lat już niemal u co drugiej osoby2.

Nie u wszystkich osób z uchyłkowatością rozwiną się symptomy. Szacuje się, że objawowa niepowikłana choroba uchyłkowa (ONChU), która jest najczęstszą postacią uchyłkowatości, występuje u 32-45% z nich2-4. Raz zamanifestowane objawy mają tendencję ...

Dzięki wprowadzeniu w drugiej dekadzie XXI w. skrupulatnego raportowania do Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) zdarzeń w ochronie zdrowia można również dokonać analizy polskich danych chorych rozliczanych w ramach jednorodnej grupy pacjentów (JGP)....

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Etiopatogeneza, czynniki ryzyka rozwoju objawów

Przyczyna choroby uchyłkowej nie jest znana. Przez wiele lat mechanizmy rozwoju uchyłków upatrywano w nieodpowiedniej, ubogobłonnikowej diecie i w zwiększonym ciśnieniu wewnątrzbrzusznym, które towarzyszy [...]

Spektrum objawów i klasyfikacja

<<<|tabela 1>>><<<|tabela 2>>>Choć rozpowszechniona w populacji uchyłkowatość pozostaje najczęściej bezobjawowa, to na podstawie najnowszych danych szacuje się, że objawy występują u nieco mniej [...]

Diagnostyka

Bezobjawową uchyłkowatość najczęściej wykrywa się przypadkowo w trakcie diagnostyki z innych przyczyn. Rozpoznanie postaci objawowych opiera się na: konstelacji objawów klinicznych, wykładnikach laboratoryjnych, [...]

Rozpoznawanie i różnicowanie

<<<|tabela 4>>><<<|tabela 5>>>Nie ma jednoznacznych kryteriów rozpoznania choroby uchyłkowej ani stosowanych skal klinicznych czy złożonych. Rozpoznanie objawowych postaci choroby ustala się [...]

Leczenie

Bezobjawowa uchyłkowatość nie wymaga leczenia. Jako profilaktykę zapalenia można pacjentom zalecać dietę bogatą w błonnik rozpuszczalny (min. 25 g/24 h), którego źródłem [...]

Podsumowanie

Uchyłkowatość to istotne zjawisko zdrowotne, wymagające kompleksowej opieki lekarzy różnych specjalności. Najnowsze badania i sformułowane na ich podstawie wytyczne zmieniają dotychczasową zwyczajową [...]

Do góry