Dermatopatologia
Szczególne warianty zmian melanocytarnych skóry
Lek. Paulina Wilkońska-Majchrzyk1
Lek. Krzysztof Siemion1
Prof. dr hab. med. Anna Nasierowska-Guttmejer2
Znamiona melanocytarne stanowią heterogenną grupę zmian powstałych z melanocytów śródnaskórkowych lub śródskórnych. Oprócz nabytych i wrodzonych znamion łagodnych typu łączącego (brzeżnego), złożonego i skórnego wyróżniamy szczególne ich warianty. Do specjalnych i rzadko spotykanych zmian melanocytarnych należą znamiona błękitne, Spitz, Reeda, Suttona i balonowatokomórkowe.[1] Niekiedy ich obraz kliniczny sugeruje czerniaka, a cechy histopatologiczne nasuwają wątpliwości diagnostyczne, bywają trudne do interpretacji i imitują czerniaka. Oba wymienione aspekty, kliniczny i histopatologiczny, powinny być analizowane łącznie przy ostatecznej diagnozie patomorfologicznej.
Do ważnych i niezbędnych danych klinicznych przydatnych do ustalenia rozpoznania należą:
- wiek, płeć i rasa pacjenta,
- lokalizacja i wygląd zmiany,
- dane z wywiadu dotyczące czasu obserwacji, ogólnej liczby zmian barwnikowych obecnych na skórze, a także informacje dotyczące osobniczych i rodzinnych predyspozycji do występowania znamion i czerniaka oraz zmian wcześniej usuniętych.
Wymienione dane powinny być zawsze dostarczone patomorfologowi wraz z wyciętą zmianą w celu postawienia ostatecznego rozpoznania.
Znamię błękitne, ZB (naevus coeruleus, ang. blue nevus)
Z melanocytów śródskórnych wywodzi się grupa zmian wrodzonych i nabytych. Do najczęściej występujących zalicza się znamię błękitne, które może pojawić się po urodzeniu lub we wczesnym dzieciństwie. Oprócz klasycznego wrzecionowato-komórkowego i barwnikowego ZB występują jego warianty typu epitelioidalnego oraz komórkowego (komórkowe znamię błękitne, KZB, ang. cellular blue nevus).
Sporadycznie spotykane są:
- atypowe znamię błękitne (AZB),
- złośliwe znamię błękitne (ZZB).
Do omawianej grupy zmian melanocytarnych zaliczane są również:
- melanozy oczno-skórne, skórne, zwane znamieniem Ota lub Ito,
- melanozy skórno-nerwowe i plama mongolska.[2]
Znamię błękitne i jego warianty
Znamię błękitne częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Jego postać klasyczna zwykle rozpoznawana jest na:
- skórze kończyn dolnych,
- grzbiecie dłoni i stóp,
- pośladkach,
- skórze owłosionej głowy.
ZB tworzy płaską lub lekko wypukłą zmianę, nieostro odgraniczoną od otoczenia, o zabarwieniu białym, błękitnym, szarym, brązowym lub błękitnoczarnym i zwykle ma średnicę do 1 cm. Jego wariant komórkowy najczęściej zlokalizowany jest na pośladkach, rzadziej na głowie i kończynach.
Obraz histologiczny ZB charakteryzuje obecność silnie ubarwionych melaniną wrzecionowatych melanocytów dwubiegunowych lub komórek dendrytycznych oraz licznych melanofagów rozproszonych w gęstym, zwłókniałym podścielisku na dowolnym poziomie skóry ...
