Okiem patomorfologa
Czerniak aparatu paznokciowego – rozbieżności między rozpoznaniem klinicznym a histopatologicznym
Lek. Barbara Borkowska1
Lek. Małgorzata Kwiatkowska1
Dr hab. med. Elżbieta Olędzka1
Lek. Marcin Lipiński1
Prof. dr hab. med. Anna Nasierowska-Guttmejer2
Dr n. med. Irena Walecka1
W większości przypadków podejrzenie czerniaka jest stawiane na podstawie wywiadu i nieprawidłowego obrazu dermoskopowego/wideodermoskopowego zmiany barwnikowej. Zmianę barwnikową usuwa się chirurgicznie, a materiał jest przekazywany do badania histopatologicznego w celu potwierdzenia rozpoznania. W praktyce klinicznej spotykamy przypadki, kiedy obraz dermoskopowy/wideodermoskopowy zmiany barwnikowej nie budzi wątpliwości co do rozpoznania zmiany złośliwej, natomiast wynik badania histopatologicznego nie potwierdza tego rozpoznania lub rozpoznanie histopatologiczne nie pokrywa się z rozpoznaniem klinicznym typu czerniaka.
W artykule opisaliśmy dwa przypadki pacjentów ze zmianami barwnikowymi w obrębie aparatu paznokciowego, u których wystąpiły opisane powyżej rozbieżności pomiędzy obrazem klinicznym a histopatologicznym.
Czerniak jest nowotworem złośliwym wywodzącym się z komórek barwnikowych – melanocytów.[1] Najczęściej obejmuje skórę, ale może się również rozwinąć w obrębie naczyniówki oka, opon mózgowo-rdzeniowych oraz błony śluzowej.[1] Nowotwór ten charakteryzuje się największą dynamiką wzrostu liczby zachorowań, szczególnie u osób rasy białej z I i II fototypem skóry, często eksponowanych na promieniowanie ultrafioletowe (zarówno naturalne, jak i sztuczne).[2-4]
W Polsce w latach 1980-2010 liczba zachorowań zwiększyła się trzykrotnie.[1] W Europie częstość występowania nowych przypadków czerniaka szacuje się na < 10-25/100 000 mieszkańców, w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej 20-30/100 000 mieszkańców, natomiast najwyższy odsetek nowych przypadków czerniaka 50-60/100 000 mieszkańców obserwowany jest w Australii.[1] Szczyt zachorowań przypada na piątą dekadę życia i jest zbliżony u obu płci.[5] Do najważniejszych czynników ryzyka rozwoju czerniaka należą:
- nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe naturalne oraz sztuczne,
- stałe drażnienie mechaniczne lub chemiczne,
- niska zawartość barwnika w skórze,
- predyspozycje genetyczne.[5]
Klinicznie i histopatologiczne możemy wyróżnić cztery postacie czerniaka.[6-8]:
1. czerniak szerzący się powierzchownie (SSM – superficial spreading melanoma),
2. czerniak guzkowy (NM – nodular melanoma),
3. czerniak w plamie soczewicowatej (LMM – lentigo melanoma maligna),
4. czerniak akralny (czerniak powierzchni dłoniowej lub podeszwowej – palmoplantar melanoma oraz czerniak aparatu paznokciowego – subungual melanoma).
Czerniak aparatu paznokciowego
Prawidłowe i wczesne rozpoznanie czerniaka aparatu paznokciowego jest dużym wyzwaniem dla dermatologa. Czerniak w tej lokalizacji jest rzadką odmianą. Wywodzi się on z melanocytów zlokalizowanych w obrębie macierzy lub łożyska paznokcia.[9,10] Sta...
