Dla pacjenta

Co to jest atopowe zapalenie skóry?

Lek. Paulina Kiluk

Klinika Dermatologii i Wenerologii UMB

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą, nawrotową, zapalną chorobą skóry, charakteryzującą się typową morfologią i lokalizacją zmian, silnym świądem oraz możliwym współistnieniem z innymi chorobami atopowymi (związanymi z nadprodukcją immunoglobulin IgE), tj. astmą atopową, katarem siennym, atopowym zapaleniem spojówek u chorego lub jego rodziny.

Jakie są przyczyny AZS?

Etiologia choroby jest wieloczynnikowa. W rozwoju zmian skórnych biorą udział czynniki genetyczne oraz immunologiczne, uszkodzenie bariery naskórkowej, a także czynniki środowiskowe (klimat, alergeny powietrznopochodne, pokarmowe, infekcyjne) i psychosomatyczne (stres).

Czy chorobę się dziedziczy?

AZS jest chorobą dziedziczoną wielogenowo. Za istotną rolą czynników genetycznych w jej rozwoju przemawia m.in. zwiększone ryzyko wystąpienia objawów AZS u dziecka, w sytuacji kiedy rodzice chorują na schorzenia atopowe. Ryzyko to wynosi ok. 60-80 proc. w przypadku choroby dwojga rodziców i ok. 30-40 proc., gdy choruje jedno z nich. Ryzyko wystąpienia atopii u dzieci zdrowych rodziców wynosi 5-15 proc.

Jak często występuje AZS? W jakim wieku najczęściej się ujawnia?

AZS jest najpowszechniejszą chorobą skóry wieku dziecięcego, z częstością występowania wynoszącą 10-20 proc. Rozpoczyna się zwykle we wczesnym dzieciństwie. Pierwsze objawy u 45 proc. dzieci chorych na AZS pojawiają się przed 6. m.ż., u 60 proc. przed ukończeniem 1. r.ż., u 30 proc. zmiany chorobowe rozwijają się do 5. r.ż. W późniejszym okresie (6.-20. r.ż.) pierwsze objawy choroby występują u ok. 10 proc. chorych.

Jak się objawia?

Small 5551

Uporczywym świądem i suchością skóry. Typowa lokalizacja oraz charakter zmian skórnych zmieniają się wraz z wiekiem dziecka. Wyróżnia się trzy okresy kliniczne choroby:

Czy z AZS się wyrasta?

AZS jest chorobą przewlekłą, przebiegającą z okresami załagodzenia i zaostrzenia objawów. Nieleczone zmiany mogą się utrzymywać miesiącami lub latami. Spontaniczna, całkowita lub częściowa remisja zmian w okresie dziecięcym występuje u ponad 40 proc. chorych. U części pacjentów objawy skórne, zwykle o mniejszym nasileniu, mogą się utrzymywać latami. Natomiast u większości chorych suchość skóry i jej wrażliwość pozostają na całe życie.

Czy odczulanie w AZS jest skuteczne?

Odczulanie, czyli immunoterapia swoista, może się przyczynić do złagodzenia lub eliminacji objawów choroby, szczególnie u pacjentów z potwierdzoną IgE – zależną alergią powietrznopochodną, z towarzyszącym alergicznym nieżytem nosa i spojówek lub astmą oskrzelową.

Jakie czynniki zaostrzają stan zapalny?

  • alergeny pokarmowe, np. mleko, jaja, soja, ryby, pszenica,
  • alergeny wziewne: roztocza kurzu domowego, pyłki roślin, sierść zwierząt, pleśń,
  • alergeny kontaktowe: metale, lateks, zapachy w kosmetykach i chemii gospodarczej,
  • zakażenia: bakteryjne, wirusowe, grzybicze,
  • czynniki drażniące: wełna, detergenty, pot,
  • klimat: wysokie temperatury otoczenia, niska wilgotność powietrza,
  • dym tytoniowy,
  • czynniki psychiczne i stres.

Jakie są sposoby leczenia?

Small imgp9051 opt

Podstawą leczenia AZS jest codzienne nawilżanie skóry za pomocą emolientów oraz unikanie czynników mogących spowodować nasilenie chorób. Terapią pierwszego wyboru w przypadku zaostrzenia zmian skórnych są miejscowe preparaty glikokortykosteroidowe (mGKS). Alternatywą dla mGKS są inhibitory kalcyneuryny. Nadkażenie bakteryjne zmian może wymagać zastosowania antybiotyków. Ze względu na nasilony świąd oraz alergiczne podłoże choroby zaleca się stosowanie leków przeciwhistaminowych, szczególnie w stanach zaostrzenia choroby. Fototerapia stanowi uzupełniającą metodę leczenia dzieci z AZS.

Do góry