Genetyka
Pęcherzowe oddzielanie się naskórka w erze medycyny spersonalizowanej
dr n. med. Katarzyna Wertheim-Tysarowska
- Podłoże genetyczne pęcherzowego oddzielania się naskórka
- Postępy w diagnostyce molekularnej epidermolysis bullosa
- Leczenie pęcherzowego oddzielania się naskórka z uwzględnieniem nowych kierunków terapeutycznych
Pęcherzowe oddzielanie się naskórka (EB – epidermolysis bullosa) jest grupą genetycznie uwarunkowanych pęcherzowych chorób skóry. Wspólną cechą wszystkich typów EB jest delikatna, podatna na urazy skóra, jednak przebieg kliniczny chorób zaliczanych do tej grupy może być bardzo heterogenny. W obrębie skóry mogą pojawiać się nie tylko pęcherze, lecz także ubytki naskórka, prosaki, nadżerki, rogowiec, u niektórych chorych występują również dystrofia lub utrata paznokci oraz łysienie. Czasami dochodzi do przykurczów palców dłoni i stóp, co może prowadzić do pseudosyndaktylii.
Objawy skórne mają charakter zlokalizowany lub uogólniony, mogą im towarzyszyć zaburzenia ze strony innych układów i narządów (np. osteoporoza, przykurcze stawów, kardiomiopatia lub amyloidoza nerek). Szczególnie często, w cięższych postaciach choroby, pęcherze pojawiają się w jamie ustnej i przełyku, doprowadzając do jego zwężenia, a nawet całkowitej niedrożności. Do poważniejszych powikłań EB należą niedożywienie i niedokrwistość, szczególnie groźne w przypadku osób, które na skutek stale występujących ran i aktywnego procesu gojenia mają zwiększone zapotrzebowanie energetyczne. Skutkiem EB mogą być również raki skóry. W przypadku osób chorych na podtyp ciężki uogólniony dystroficznego typu EB o dziedziczeniu autosomalnym recesywnym ryzyko rozwoju raka kolczystokomórkowego sięga ponad 90% w wieku 55 lat1,2.
Klasyfikacja epidermolysis bullosa
Aktualna klasyfikacja EB wyróżnia 4 typy choroby, definiowane na podstawie lokalizacji pęcherza na granicy skórno-naskórkowej, oraz blisko 30 podtypów różnicowanych na podstawie objawów klinicznych (tab. 1)3. Przebieg kliniczny podtypów tego samego typu może być skrajnie odmienny. I tak np. w typie dystroficznym EB choroba może być bardzo ciężka (w podtypie o dziedziczeniu autosomalnym recesywnym i przebiegu ciężkim uogólnionym – dawniej Hallopeau-Siemensa) albo łagodna z objawami ograniczonymi do płytek paznokciowych (podtyp DEB – dystrophic epidermolysis bullosa, nails only).
W zależności od genu oraz rodzaju mutacji, EB może być dziedziczone w sposób autosomalny recesywny (AR) lub autosomalny dominujący (AD). W obu przypadkach dziedziczenie jest zatem niezależne od płci, a więc choroba może wystąpić zarówno u kobiet, ...
