Dermatologia estetyczna
Blizny – wybrane metody profilaktyki i leczenia (cz. 2)
dr n. med. Magdalena Jałowska1
prof. dr hab. n. med. Ryszard Żaba2
- Główne metody leczenia blizn i keloidów – co można zaproponować pacjentom?
- Działania niepożądane poszczególnych metod terapii
Dzięki dynamicznemu rozwojowi dermatologii estetycznej dysponujemy obecnie licznymi metodami leczenia blizn. Niestety żadna z nich w monoterapii nie jest wystarczająco skuteczna. Wybór odpowiedniej metody powinien być uzależniony od: typu morfologicznego blizny, jej lokalizacji, rozmiaru, czasu, który upłynął od powstania, oraz doświadczenia lekarza prowadzącego leczenie. Terapię dobiera się indywidualnie do danego pacjenta. Najczęstszymi metodami stosowanymi w leczeniu blizn są:
- farmakoterapia iniekcyjna
- zabiegi laserowe
- krioterapia
- skin needling
- zabieg nacięć podskórnych
- peelingi chemiczne
- radioterapia
- radiofrekwencja.
Farmakoterapia iniekcyjna
W terapii iniekcyjnej blizn można zastosować doogniskowe podawanie:
- glikokortykosteroidów
- toksyny botulinowej
- osocza bogatopłytkowego
- 5-fluorouracylu
- bleomycyny
- interferonu.
Terapia iniekcyjna jest stosowana w przypadku blizn przerosłych i keloidów. Zastosowanie osocza bogatopłytkowego można zlecić również w przypadku blizn atroficznych.
Iniekcje glikokortykosteroidów (GKS)
Spośród GKS najczęściej wykorzystywany jest acetonid triamcynolonu (ryc. 1), podawany doogniskowo raz na 2-6 tygodni w stężeniu 10-40 mg/ml, do momentu uzyskania poprawy lub wystąpienia działań niepożądanych. Zazwyczaj 2-3 iniekcje są wystarczające do uzyskania zadowalających efektów1. Doogniskowe iniekcje GKS powodują zmniejszenie syntezy kolagenu oraz glikozaminoglikanów przez obniżenie liczby mediatorów zapalenia, wyhamowanie proliferacji fibroblastów i nasilenie hipoksji2,3, wskutek czego blizna ulega zmiękczeniu i spłaszczeniu. Doogniskowe iniekcje GKS redukują świąd i dolegliwości bólowe. Najczęstszymi objawami ubocznymi są zaburzenia pigmentacji, atrofia skóry i teleangiektazje. Niezmiernie rzadko mogą wystąpić objawy ogólnoustrojowe. Efektywność iniekcji można zwiększyć, stosując krioterapię przed każdorazowym podaniem GKS w celu zmiękczenia obszaru zabiegowego4. Ostrzykiwanie GKS można połączyć z doogniskowym podaniem 5-fluorouracylu5.
Toksyna botulinowa A (BTXA)
Toksynę botulinową można stosować w leczeniu uformowanych już blizn przerosłych i keloidów. Schematy dawkowania różnią się w zależności od publikacji. I tak Shaarawy i wsp. podawali 5 j./ml w odstępach 8-tygodniowych w 3 sesjach6, natomiast Zhibo i wsp. – od 40 do 140 j. toksyny botulinowej w keloidy podczas 1 sesji (w stężeniu 35 j./ml) co 3 miesiące przez 9 miesięcy, uzyskując bardzo dobre efekty7.
