Standardy

Zastosowanie metforminy u kobiet z zespołem policystycznych jajników

Dr hab. med. Mariusz Jasik

II Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM

Adres do korespondencji: dr hab. med. Mariusz Jasik, II Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM, ul. Karowa 2, 00-315 Warszawa, e-mail: mariusz.jasik@wum.edu.pl

Zespół policystycznych (wielotorbielowatych) jajników (polycystic ovary syndrome, PCOS) jest najczęstszym zaburzeniem endokrynnym u kobiet w wieku rozrodczym. Według różnych źródeł szacuje się, że zespół ten występuje od 12 do 21 proc. kobiet w wieku rozrodczym (Boyle, Teede, 2012). U około połowy kobiet z PCOS stwierdzono otyłość, a u 1/5 z nich rozpoznano stan przedcukrzycowy lub cukrzycę typu 2.

Pierwotną przyczynę PCOS stanowi insulinooporność z wtórną hiperinsulinemią. Poza zaburzeniami miesiączkowania i hiperandrogenizmem PCOS cechuje obecność otyłości typu brzusznego, która sprzyja rozwojowi zaburzeń gospodarki węglowodanowej i lipidowej oraz zwiększa ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego. W grupie tej występuje istotnie zwiększone ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego.[1,2,3,4]

Kobiety z PCOS w okresie menopauzy są szczególnie zagrożone występowaniem nie tylko otyłości, cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, zaburzeń lipidowych, ale również zwiększonym ryzykiem rozwoju choroby niedokrwiennej serca, wystąpienia zawału serca i udaru mózgu. Wykazano też w tej grupie kobiet zwiększone ryzyko zachorowania z powodu raka endometrium oraz raka sutka, natomiast mniejsze niż w populacji ogólnej ryzyko raka jajnika.[2,3,4]

Stosowanie metforminy, zwykle w dawce 1500 mg na dobę, może:

  • wpływać korzystnie na jajeczkowanie,
  • zwiększyć częstość zajścia w ciążę,
  • zmniejszać ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych,
  • ograniczyć występujące zaburzenia gospodarki lipidowej.


Terapia metforminą w PCOS zmniejsza nadwagę bądź otyłość oraz poprawia insulinowrażliwość tkanek obwodowych. Metformina może ograniczać w PCOS:

  • hiperandrogenizm,
  • zaburzenia cyklu miesiączkowego,
  • brak owulacji,
  • niepłodność,
  • zmniejszyć ryzyko poronienia,
  • ograniczyć wzrost zachorowalności na raka błony śluzowej macicy i raka jajnika.


Lek zwiększa stężenie globuliny wiążącej hormony płciowe, hamuje biosyntezę testosteronu przez komórki jajników, powodując redukcję stężenia androgenów. Korzystne działanie metforminy wiąże się głównie z jej bezpośrednim wpływem na gospodarkę hormonalną i utratę masy ciała, wpływa wtórnie na zmniejszenie insulinooporności.

Kobiety z PCOS, które nie odpowiedziały pozytywnie na terapię o działaniu antyestrogennym i których wskaźnik BMI przekracza 25, należy dodatkowo leczyć metforminą.[2,3,4]

Zastosowanie metforminy a stany przedcukrzycowe

Częstość progresji stanu przedcukrzycowego w cukrzycę typu 2 można zmniejszyć przez redukcję masy ciała, regularną aktywność fizyczną i stosowanie metforminy. Zmniejszenie ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 o ponad 30 proc. udokumentowano w badaniu Di...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Zastosowanie metforminy a stany przedcukrzycowe

Częstość progresji stanu przedcukrzycowego w cukrzycę typu 2 można zmniejszyć przez redukcję masy ciała, regularną aktywność fizyczną i stosowanie metforminy. Zmniejszenie [...]

Zastosowanie metforminy a zespół insulinooporności

Zespół insulinooporności występować może w następstwie obniżonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny, pomimo prawidłowego lub nawet podwyższonego stężenia insuliny w surowicy [...]

Leczenie PCOS

Zmiana stylu życia: zmniejszenie kaloryczności posiłków, dieta niskokaloryczna, redukcja masy ciała, zwiększenie aktywności fizycznej do 30-45 min/dobę. Zaleca się spożywanie pokarmów [...]

Opis przypadku

Płeć: kobieta; wiek: 40 lat. Tryb życia: niewielka aktywność fizyczna, nie przestrzega skrupulatnie diety cukrzycowej. Papierosów nie pali; alkoholu nie spożywa. [...]

Podsumowanie

Leczenie kobiet z zespołem torbielowatych jajników obejmuje zapobieganie następstwom endokrynopatii charakteryzującej się zaburzeniami miesiączkowania, hiperandrogenizmem, insulinoopornością z elementami zespołu metabolicznego, w [...]
Do góry