Od psychologów do diabetologów
Dobra komunikacja – oswajanie diagnozy
Mgr psychologii Roksana Epa,
Prof. dr hab. med. Dominika Dudek
Pojawienie się chorego w gabinecie specjalisty jest z kilku powodów szczególne. Przede wszystkim pacjent, opowiadając o swoich dolegliwościach zupełnie obcemu człowiekowi, przekracza niejednokrotnie granice własnego komfortu, co jest dla niego tym dotkliwsze, im mniejsze zdolności interpersonalne i komunikacyjne ma słuchający go lekarz. Warto mieć świadomość, że od sposobu reagowania klinicysty na to, co pacjent mu przekazuje, zależeć może nie tylko dalszy przebieg relacji tych dwóch osób, ale także charakter przyszłych kontaktów chorego ze służbą zdrowia.
Rola lekarza, pozycja pacjenta
Coraz powszechniej mówi się o zasadności nawiązywania z chorym takiego typu współpracy, który zgodny byłby z zasadami tzw. terapii skoncentrowanej na pacjencie (ang. patient-centered therapy), w której podkreśla się indywidualność każdego człowieka i niepowtarzalność jego przeżyć związanych z chorobą.[1]
Podejście takie wyraża się poszanowaniem pacjenta jako osoby, której złożoność i wielowymiarowość wykracza daleko poza przypisaną jej jednostkę nozologiczną. Dużą wagę przykłada się tu do próby spojrzenia na chorobę oczami pacjenta: z wzięciem pod uwagę:
- przekonań i wartości, które wnosi on do procesu leczenia,[2]
- okoliczności towarzyszących podejmowaniu przez niego decyzji pro- lub antyzdrowotnych.
Rolą lekarza ma być umocnienie pozycji chorego w procesie terapeutycznym i motywowanie go do troski o stan zdrowia.[1]
Warto zdać sobie sprawę z tego, że dzięki umiejętnemu komunikowaniu się z pacjentem lekarz jest w stanie z dużym prawdopodobieństwem zidentyfikować jego podstawowe potrzeby i oczekiwania związane z procesem leczenia.[3] Mowa tu o potrzebie:
- poszanowania godności,
- bycia tolerowanym,
- doświadczania opieki ze strony personelu medycznego, z jednoczesnym uszanowaniem autonomii chorego – znacznie już zresztą nadszarpniętej przez samą sytuację zachorowania,
- konieczności zwrócenia się o pomoc do drugiego człowieka.
Wyznaczniki komunikacji
Uwzględnienie oczekiwań pacjenta jest o tyle istotne, że bez prawidłowego sformułowania celów terapeutycznych, wyznaczonych wspólnie z chorym i jego rodziną, bardzo trudne – jeśli nie niemożliwe – stanie się właściwe zarządzanie chorobą, niezbędne w kontekście pomyślnego jej przebiegu.[3]
Jeżeli zdolność dobrej komunikacji jest tak istotna w codziennej pracy lekarza, warto zastanowić się nad tym, co jest jej wyznacznikiem.
Z jednej strony będzie to rzetelna wymiana informacji, zrozumiała dla obu stron interakcji. Według badań wielu profesjonalistów zajmujących się chorymi diabetologicznymi zwraca uwagę na fakt, że ich pacjenci nie posiadają wystarczająco szerokiej w...
