Charakterystyczne objawy
O związkach cukrzycy z łuszczycą plackowatą
Dr n. med. Małgorzata Tupikowska-Marzec
Prof. dr hab. med. Joanna Maj
Łuszczyca plackowata jest jedną z najczęściej rozpoznawanych dermatoz na świecie. To choroba przewlekła, zapalna i ogólnoustrojowa. Według danych WHO z 2016 roku (Global Report on Psoriasis) zapadalność na łuszczycę na świecie wynosi od 0,9 do 11,4 proc., a w krajach rozwiniętych waha się od 1,5 do 5 proc.[1] Dla porównania cukrzycę określa się również mianem choroby cywilizacyjnej. Warto zatem zadać pytanie, jakie występują związki między tymi chorobami.
Etiopatogeneza łuszczycy nie została ostatecznie poznana, wiele wskazuje na to, że jest wieloczynnikowa. W jej rozwoju biorą udział czynniki genetyczne, immunologiczne i środowiskowe. Dziedziczenie choroby najpewniej jest poligenowe. Odkryto na chromosomach regiony, w których określono geny biorące udział w rozwoju łuszczycy (loci genowe) – PSORS (PSORS 1-PSORS10). Badacze podkreślają zwłaszcza udział loci genowego układu HLA Cw6 i genów interleukin 23 oraz 12 za najbardziej związane z rozwojem łuszczycy. Ci chorzy mają aż 10-20-krotnie większe ryzyko ujawnienia się łuszczycy w porównaniu z populacją ogólną.[2,3]
Nadmiernie pobudzone limfocyty i czynniki środowiskowe
Skuteczność leczenia biologicznego w łuszczycy potwierdza udział czynników immunologicznych w etiopatogenezie tej dermatozy. Zmiany skórne powstają na skutek aktywacji keratynocytów w naskórku i ich nadmiernej, niepełnej proliferacji określanej mianem parakeratozy.
Parakeratozę zapoczątkowują nadmiernie pobudzone limfocyty T, zwłaszcza limfocyty pomocnicze (Th) i cytokiny prozapalne. Niezidentyfikowany czynnik lub bodziec (np. antygen bakteryjny, wirusowy, czynnik stresowy) aktywuje limfocyty T z przewagą populacji limfocytów Th1 i Th17.[4]
Czynniki środowiskowe także pełnią istotną funkcję w etiopatogenezie łuszczycy, często odpowiadają za wystąpienie pierwszego wysiewu łuszczycy w życiu lub jej znaczne zaostrzenie. Nierzadko wysiewy choroby obserwuje się u osób:
- w przebiegu infekcji,
- zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym,
- zakażonych HIV,
- po urazie, np. wypadku samochodowym,
- które doświadczyły stresu psychicznego (np. po porodzie, po śmierci bliskiej osoby, po rozwodzie),
- po zabiegach chirurgicznych,
- otyłych,
- stosujących używki (np. alkohol, nikotyna, narkotyki).
Także leki mogą być czynnikiem indukującym, zwłaszcza gdy są to β-blokery, leki przeciwmalaryczne, preparaty litu. Nierzadko opisywano przypadki wystąpienia łuszczycy po odstawieniu glikokortykosteroidów stosowanych ogólnoustrojowo.
Wykwitem pierwotnym w łuszczycy plackowatej jest ciemnoczerwona grudka, która ma tendencję do obwodowego szerzenia się. Powstają większe ogniska, tzw. blaszki łuszczycowe, pokryte srebrzystoszarą łuską. Zmiany najczęściej lokalizują się na skórze ...
