Opis przypadku
Kompleksowa opieka diabetologiczna nad ciężarną z cukrzycą ciążową
Dr n. med. Monika Żurawska-Kliś
Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk
Hiperglikemia w okresie ciąży zwiększa ryzyko powikłań położniczych, które dotyczą zarówno matki, jak i dziecka. Wpływa ona również niekorzystnie na ich ryzyko diabetologiczne i kardiometaboliczne w późniejszym życiu. Sukces terapeutyczny w zakresie opieki diabetologicznej nad kobietą z cukrzycą ciążową może być osiągnięty dzięki zaangażowaniu profesjonalnego zespołu terapeutycznego: lekarza, pielęgniarki, położnej i dietetyka.
Do zadań pielęgniarki lub położnej należy przeszkolenie chorej w zakresie samokontroli, a w razie potrzeby również zasad i zagrożeń insulinoterapii oraz wszystkich aspektów dotyczących hipoglikemii. Szkolenie dietetyczne należy powierzyć dietetykowi, który wyjaśni zasady zdrowego żywienia w okresie ciąży powikłanej cukrzycą.
Rolą lekarza jest edukacja chorej w zakresie zagrożeń dla matki i dziecka w ciąży, ustalenie zasad samokontroli, korekcja błędów żywieniowych, bieżąca ocena wyrównania i w razie konieczności wdrożenie leczenia insuliną oraz edukacja okołoporodowa.
W okresie poporodowym niezwykle istotne jest przypomnienie chorej zasad postępowania w tym okresie, ponieważ ulegają one wówczas istotnej zmianie. W tym aspekcie nieoceniony jest udział położnych, które mają najbliższy kontakt z chorą. W trakcie kontrolnej wizyty po porodzie niezwykle ważna jest edukacja na temat przyszłego ryzyka diabetologicznego i kardiometabolicznego, dotyczącego nie tylko matki, ale również dziecka. Obowiązkowo należy także wydać zalecenia corocznych badań przesiewowych, zarówno pacjentce, jak też opiekującemu się chorą lekarzowi POZ.
Rola hiperglikemii matczynej
Zaburzenia gospodarki węglowodanowej wikłające okres ciąży, niezależnie od ich typu, zwiększają ryzyko wystąpienia powikłań zarówno dla matki, jak i dla dziecka.[1] W przypadku hiperglikemii rozpoznanej po raz pierwszy w okresie ciąży dotyczy to okresu, w którym powyższe zaburzenia występują, co przypada zwykle na drugą połowę ciąży, a więc może prowadzić do zaburzeń wzrastania i dojrzewania płodu.
Hiperglikemia matczyna skutkuje bowiem nadprodukcją płodowej insuliny oraz insulinopodobnych czynników wzrostu. Insulina zaś, jako kluczowy hormon regulujący, warunkuje:
- wzrost,
- proliferację,
- hipertrofię,
- hiperplazję komórek.
Nie stymuluje natomiast ani różnicowania komórek, ani ich dojrzewania. Jej nadprodukcja skutkuje zwiększeniem zużycia tlenu przez komórki płodowe.
Jednym z najczęstszych powikłań cukrzycy wikłającej ciążę jest makrosomia płodu. Pojęcie to obejmuje nie tylko nadmierną masę płodu, ale także jego nieproporcjonalny wzrost, będący skutkiem m.in. hiperinsulinemii płodowej. W konsekwencji dochodzi ...
