Opis przypadku
Pacjentka z autoimmunologicznym zespołem wielogruczołowym typu 3
Lek. Magdalena Kaczmarek-Kowalska1
Lek. Paweł Szczepaniec2
Dr n. med. Iwona Lewińska3
Cukrzyca typu 1 może współwystępować z innymi chorobami autoimmunologicznymi, w tym dotyczącymi innych gruczołów wydzielania wewnętrznego. Mówimy wtedy o autoimmunologicznych zespołach wielogruczołowych (APS). Jednym z nich jest autoimmunologiczny zespół wielogruczołowy typu 3 (APS-3), w którym autoimmunologicznej chorobie tarczycy towarzyszą: niedokrwistość Addisona-Biermera lub cukrzyca typu 1, lub bielactwo albo łysienie plackowate. Z reguły u jednego chorego pojawiają się jedynie dwie składowe zespołu, współistnienie większej liczby chorób autoimmunologicznych jest wyjątkowo rzadkie.
Rozpoznanie
45-letnia pacjentka, palaczka tytoniu, z wieloletnią cukrzycą typu 1, została przyjęta do oddziału chorób wewnętrznych z powodu:
■ chwiejnych wartości glikemii (występowały epizody hipo- i hiperglikemii),
■ nasilonych dolegliwości bólowych stawów dłoni i stóp (przyjmowała dużo leków przeciwbólowych: ketoprofen, nimesulid, paracetamol),
■ osłabienia,
■ objawów dyspeptycznych,
■ obrzęków kończyn dolnych i uczucia „ogólnego obrzmienia” (z tego powodu sama bez porozumienia z lekarzem zażywała do 4 tabletek furosemidu dziennie).
W wywiadzie: 11 lat temu rozpoznano u pacjentki cukrzycę typu 1, wcześniej w 21. r.ż. ujawniła się niedoczynność tarczycy w przebiegu choroby Hashimoto, cztery lata później bielactwo, ponadto w 43. r.ż. wystąpiły objawy reumatoidalnego zapalenia stawów, poza tym dwukrotnie wystąpiła u niej pokrzywka autoimmunologiczna leczona glikokortykosteroidami.
W wywiadzie rodzinnym: u siostry rozpoznano niedokrwistość Addisona-Biermera, syn choruje na cukrzycę typu 1. Pacjentka dotychczas nie korzystała z wymienników węglowodanowych (WW), była leczona stałymi dawkami insuliny aspart i insuliną NPH wstrzykiwaną przed snem, z powodu niedoczynności tarczycy przyjmowała lewotyroksynę 150 µg/dobę.
W badaniu przedmiotowym zwracały uwagę: bielactwo, obrzmienie wokół powiek, obrzęk i zaczerwienienie wokół stawów nadgarstkowych i śródręczno-paliczkowych. W badaniach laboratoryjnych krwi z nieprawidłowości odnotowano: łagodną niedokrwistość mikrocytarną z niskim stężeniem żelaza, wysoką wartość TSH i niskie wartości wolnych hormonów tarczycy oraz hiperlipidemię mieszaną. Poziom witaminy B12 i kwasu foliowego mieścił się w normie. Wartość hemoglobiny glikowanej wynosiła 9,1 proc. Biorąc pod uwagę jednoczesne występowanie niedoczynności tarczycy, cukrzycy typu 1, bielactwa, reumatoidalnego zapalenia stawów oraz zdiagnozowaną w przeszłości pokrzywkę autoimmunologiczną, rozpoznano autoimmunologiczny zespół niedoczynności wielogruczołowej typu 3 (APS-3).
