Charakterystyczne objawy
Gdy cukrzyca i gruźlica idą w parze
Dr n. med. Irmina Korzeniewska-Dyl
W krajach wysoko rozwiniętych zapadalność na gruźlicę od lat 90. XX wieku do roku 2014 systematycznie spadała. Od kilku lat ten trend się zatrzymał, a jednocześnie zaobserwowano, że około jednej czwartej nowych zachorowań na gruźlicę stanowią chorzy na cukrzycę. Cukrzyca jest chorobą upośledzającą odporność organizmu, a tym samym zwiększającą ryzyko zachorowania na choroby zakaźne. Spośród chorób o udokumentowanej zwiększonej częstości występowania w populacji chorych z cukrzycą wymienia się zakażenia wywołane przez Mycobacterium tuberculosis, Burkholderia pseudomallei, bakterie Gram(-) – szczególnie Escherichia coli i Klebsiella, Staphylococcus aureus, Streptococcal species, wirusy grypy, denga oraz wirus Zachodniego Nilu.[1-4]
Gruźlica wciąż pozostaje najczęstszą chorobą zakaźną na świecie i przyczynia się do ponad miliona zgonów każdego roku. Osoby, które po pierwszym kontakcie z żywym prątkiem nie usuwają go całkowicie z organizmu, przechodzą w stan utajonego zakażenia, które niesie ze sobą 5-15-proc. ryzyko rozwoju czynnej gruźlicy.
Rozpoczęcie leczenia utajonego zakażenia prątkiem gruźlicy zaleca się w szczególnych grupach pacjentów, charakteryzujących się zaburzeniami odporności. Należą do nich chorzy:
- zakażeni HIV,
- leczeni immunosupresyjnie,
- dializowani,
- przygotowywani do przeszczepu organów lub szpiku,
- z pylicą krzemową.[3,5]
Dotychczas nie zalecano badań przesiewowych ani leczenia utajonego zakażenia prątkiem gruźlicy u chorych z cukrzycą.
Opis przypadku
Sytuację, gdy cukrzyca i gruźlica idą w parze, ilustruje poniższy przypadek kliniczny.
62-letni pacjent, dotychczas nieleczący się z powodu chorób przewlekłych, trafił w 2013 roku do szpitala z objawami hiperglikemii oraz ogólnym osłabieniem, polidypsją. Przygodna glikemia wynosiła 22 mmol/l (396 mg/dl). Chory nie prezentował wówczas objawów infekcji, negował utratę masy ciała, stany gorączkowe. Wywiad rodzinny w kierunku cukrzycy był negatywny. Masa ciała wynosiła 81 kg, BMI – 28 kg/m². Chory podawał małą aktywność fizyczną, nie ograniczał spożycia węglowodanów prostych i tłuszczów zwierzęcych. Był aktywny zawodowo – praca umysłowa, w trybie zmianowym, o wysokim narażeniu na stres oraz z możliwym kontaktem z czynnikami zakaźnymi. Niepalący tytoniu, nienadużywający alkoholu.
W badaniach dodatkowych stwierdzono: w morfologii krwi Hb 15,8 g/dl, erytrocyty 5,32 mln/µl, leukocyty 8 tys./µl, z prawidłowym rozkładem krwinek białych, płytki 297 tys./µl.
HbA1c wynosiła 12,7 proc., w lipidogramie obserwowano wysoką triglicerydemię 13,54 mmol/l, wysokie stężenie cholesterolu całkowitego 9,55 mmol/l, obniżone stężenie cholesterolu HDL 0,93 mmol/l, przy tej wartości triglicerydów nie wyliczono stężeni...
