Wnioski te pochodzą z retrospektywnego badania kohortowego przeprowadzonego w Brigham and Women’s Hospital w Bostonie. Przeanalizowano w nim wyniki uzyskane u 1982 kobiet, które od stycznia 2009 r. do grudnia 2010 r. przebyły histerektomię z jakichkolwiek wskazań (poza położniczymi). Wyniki te przedstawiono na łamach Obstetrics & Gynecology z grudnia 2012 r.
Cystoskopię w trakcie histerektomii wykonano u 251 kobiet (12,66%, 95% przedział ufności [PU] 11,23-14,21%). Nie obserwowano powikłań tego badania. Najczęściej przeprowadzane było przez mniej doświadczonych operatorów, w przypadkach wypadania narządu rodnego lub zastosowania dostępu pochwowego.
Pęcherz moczowy uszkodzono u 14 chorych (0,71%, 95% PU 0,39-1,19%), a moczowód u 5 (0,25%, 95% PU 0,08-0,58%). Żadnego z tych powikłań nie uwidoczniono w trakcie cystoskopii, ponieważ albo obraz pęcherza był prawidłowy, albo nie wykonano tego badania. Do uszkodzenia pęcherza podczas histerektomii dochodziło istotnie częściej u chorych ze zrostami w miednicy (p=0,006). Głównymi przyczynami uszkodzeń moczowodów były mniejsze doświadczenie operatora oraz wykorzystanie dostępu laparoskopowego lub przeprowadzenie zabiegu za pomocą robota (odpowiednio p=0,023 i p=0,042).
Zdaniem autorów badania przedstawione wyniki potwierdzają słuszność wybiórczego wykonywania cystoskopii u chorych poddawanych histerektomii. Dodają również, że „…w przypadkach, gdy operację wykonuje mniej doświadczony operator i (lub) zmiany chorobowe są nasilone decyzja o wykonaniu cystoskopii powinna być podejmowana częściej. Ginekolodzy muszą być świadomi, że prawidłowy obraz pęcherza w trakcie wziernikowania nie wyklucza możliwości uszkodzenia układu moczowego, powinni zatem zachować czujność po operacji”.
Komentarz redakcyjny: Jon I. Einarsson, MD, MPH
Omówiona retrospektywna analiza wyników uzyskanych u 1982 chorych ujawniła, że częstość występowania uszkodzeń układu moczowego w trakcie histerektomii wyniosła 0,96%, była zatem podobna do opisywanej we wcześniejszych badaniach. Cystoskopia nie ułatwiła rozpoznawania takich uszkodzeń najprawdopodobniej dlatego, że większość z nich była spowodowana oparzeniem. W miarę coraz częstszego wykorzystywania dostępu laparoskopowego w celu usunięcia macicy rodzaj uszkodzeń układu moczowego może się zmieniać i będą to głównie uszkodzenia termiczne. Wskazania do wykonania cystoskopii nadal należy ustalać liberalnie, wyniki omawianego badania zwracają jednak uwagę, że prawidłowy obraz pęcherza moczowego podczas wziernikowania nie świadczy o tym, że układ moczowy nie został uszkodzony w trakcie histerektomii.
Nota redakcji
Współautorami omawianego artykułu są Jon I. Einarsson, MD, MPH, zastępca redaktora naczelnego Contemporary OB/GYN, oraz Sarah L. Cohen, MD, MPH, współautorka artykułu umieszczonego w tym samym numerze Contemporary OB/GYN.
Sandberg EM, Cohen SL, Hurwitz S, Einarsson JI. Utility of cystoskopy during histerectomy. Obstet Gynecol. 2012;120(6):1363-1370.