Trymestr zerowy
Yalda Afshar, MD, PhD1
Christina S. Han, MD2
Troska o dobrostan w czasie ciąży rozpoczyna się już przed uzyskaniem dodatniego wyniku testu ciążowego.
ZAGADNIENIA KLUCZOWE
- U kobiet, którym zapewniono odpowiednie doradztwo przed zapłodnieniem, istnieje mniejsze prawdopodobieństwo przyszłych nieplanowanych ciąż.
- Dostępne dowody wskazują na związek między poradnictwem przed zapłodnieniem a korzystnymi zmianami zachowania matki przed ciążą.
Opieka przed zapłodnieniem ma charakter prewencji pierwotnej. Jej celem jest potwierdzenie zamiaru zajścia w ciążę, ograniczenie wszelkich potencjalnych zagrożeń oraz rozpoznanie poddających się modyfikacji czynników ryzyka związanych z ciążą, a także stratyfikacja ciąży w obrębie kontinuum ryzyka, od małego do dużego. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) zdefiniowało opiekę w okresie przed zapłodnieniem jako „zestaw interwencji mających na celu identyfikację i modyfikację medycznych, behawioralnych i społecznych zagrożeń dla zdrowia kobiety lub wyników ciąży dzięki prewencji i leczeniu”.1
W niedawnym stanowisku ekspertów National Preconception Health and Health Care Initiative zdefiniowano 9 swoistych parametrów dobrostanu przed zapłodnieniem w celu potwierdzenia wysokiej jakości opieki w okresie przed zajściem w ciążę: 1) zamiar zajścia w ciążę; 2) dostęp do opieki; 3) stosowanie preparatu wielowitaminowego z kwasem foliowym w okresie przed zapłodnieniem; 4) unikanie tytoniu; 5) niewystępowanie niekontrolowanej depresji; 6) odpowiednia masa ciała; 7) niewystępowanie zakażeń przenoszonych drogą płciową; 8) optymalna kontrola glikemii u kobiet chorych na cukrzycę przed ciążą; 9) unikanie leków o działaniu teratogennym.2
W momencie, w którym większość kobiet zdaje sobie sprawę z tego, że jest w ciąży, organogeneza już się rozpoczęła i efekty wielu strategii prewencji (takich jak stosowanie kwasu foliowego w celu zapobiegania defektom cewy nerwowej lub kontrola glikemii w celu zapobiegania embriopatii cukrzycowej) są suboptymalne, nawet jeżeli te strategie zostaną niezwłocznie wdrożone.3 U kobiet, którym zapewniono odpowiednie poradnictwo przed zapłodnieniem, wykazano 50% zwiększenie prawdopodobieństwa, że kolejne ciąże będą planowane.4 Kilka organizacji skoncentrowało się na optymalizacji stanu zdrowia przed zapłodnieniem, co zaowocowało opracowaniem zaleceń klinicznych i materiałów edukacyjnych dla świadczeniodawców i pacjentek (tab. 1).
Elementy składowe poradnictwa w okresie przed zapłodnieniem
Pierwszym etapem opieki w okresie przed zapłodnieniem jest poradnictwo dotyczące rozrodu, w tym metod antykoncepcji, ponieważ prawie połowa wszystkich ciąż w Stanach Zjednoczonych jest nieplanowana.5 Po potwierdzeniu zamiaru zajścia w ciążę wskaz...
Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:
Elementy składowe poradnictwa w okresie przed zapłodnieniem
United States Surgeon General wdrożył program edukacyjny nazwany Family History Initiative w celu informowania personelu medycznego i pacjentów o wartości wywiadów [...]
Wywiad rodzinny
United States Surgeon General wdrożył program edukacyjny nazwany Family History Initiative w celu informowania personelu medycznego i pacjentów o wartości wywiadów [...]
Stany uwarunkowane genetycznie u matki
Zasadniczo preferowane jest wykonywanie szczepień poza okresem ciąży, a szczepionki zawierające żywe wirusy są przeciwwskazane u ciężarnych ze względu na stwarzane [...]
Zakażenia i szczepienia ochronne
Zasadniczo preferowane jest wykonywanie szczepień poza okresem ciąży, a szczepionki zawierające żywe wirusy są przeciwwskazane u ciężarnych ze względu na stwarzane [...]
Choroby przewlekłe
W ramach opieki przed zapłodnieniem lekarze powinni oceniać choroby przewlekłe. Niektóre z częstych chorób wpływających na ciążę albo samych podlegających wpływowi [...]
Problemy neurologiczne
Stany padaczkowe są jednymi z najczęstszych chorób neurologicznych podczas ciąży. W jej trakcie drgawki występują częściej u jednej trzeciej kobiet ze [...]
Choroby układu krążenia
Przewlekłe nadciśnienie tętnicze występuje u 3-5% kobiet w wieku rozrodczym.14 Podczas ciąży wiąże się ono z większą częstością urodzeń przedwczesnych, odklejenia [...]
Choroby płuc
Astma wikła około 4-8% ciąż.18 U kobiet ze źle kontrolowaną astmą przed ciążą istnieje większe prawdopodobieństwo nasilenia objawów podczas ciąży. Celem [...]
Choroby przewodu pokarmowego
Zapalne choroby jelit nie zmniejszają płodności, ale na zdolności prokreacyjne u pacjentek z tymi stanami mogą wpływać takie czynniki, jak aktywna [...]
Choroby nerek
U kobiet z toczniem rumieniowatym układowym (SLE) rokowanie w czasie ciąży jest lepsze, jeżeli choroba pozostawała w stadium uśpienia przez co [...]
Problemy hematologiczne i immunologiczne
Dziedziczne i nabyte trombofilie mogą stwarzać zwiększone ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych podczas ciąży, ponieważ jest ona stanem zwiększonej krzepliwości.22 Celem badań przesiewowych [...]
Problemy endokrynologiczne
Cukrzyca występuje u prawie 10% kobiet w wieku rozrodczym, a około 1% ciąż jest powikłanych cukrzycą ciążową.25 Odsetki te będą się [...]
Zdrowie psychiczne
Nieleczone choroby psychiczne wiążą się z niekorzystnymi wynikami ciąży i zwiększeniem chorobowości. Depresja występuje u około 10-15% kobiet w wieku rozrodczym. [...]
Higiena jamy ustnej
Ciąża może wywołać zmiany w jamie ustnej: zapalenie dziąseł, obluzowanie zębów, erozję tkanek twardych zębów, próchnicę i zapalenie przyzębia.30 Należy zapewniać [...]
Leki
Pytania dotyczące pracy kobiety, hobby, zwierząt domowych oraz środowiska domowego mogą ujawnić narażenie na potencjalnie toksyczne substancje, na przykład na rtęć, [...]
Ekspozycja na czynniki środowiskowe
Pytania dotyczące pracy kobiety, hobby, zwierząt domowych oraz środowiska domowego mogą ujawnić narażenie na potencjalnie toksyczne substancje, na przykład na rtęć, [...]
Masa ciała
U kobiet otyłych lub z niedowagą istnieje ryzyko niepomyślnych wyników ciąży. U obarczonych nadwagą lub otyłością pojawia się również zwiększone ryzyko [...]
Żywienie
Zarówno płód, jak i matka wykazują zwiększone zapotrzebowanie na żelazo, które można podawać w postaci produktów żywnościowych zawierających żelazo i/lub suplementów [...]
Wysiłek fizyczny
Optymalizacja wydolności fizycznej przed zajściem w ciążę może poprawić stan układu krążenia i ruchu, a także zdrowie psychiczne w jej trakcie.40 [...]
Wiek
W Stanach Zjednoczonych w ciążę zachodzi 10% kobiet w wieku powyżej 35 lat i poradnictwo w okresie przed zapłodnieniem jest w [...]
Wywiad społeczny i dotyczący stylu życia
Szczegółowy wywiad społeczny pozwala zidentyfikować potencjalnie ryzykowne zachowania i ekspozycje, które mogą pogarszać wyniki ciąży, a także problemy społeczne, finansowe i [...]
Podsumowanie
Poradnictwo w okresie przed zapłodnieniem polega na interwencjach, które obejmują promocję zdrowia i informacje dotyczące zagrożeń dla zdrowia reprodukcyjnego, optymalizację kontroli [...]
