Zaburzenia miesiączkowania
dr n. med. Grażyna Maciołek-Blewniewska1
dr n. med. Dorota Kolasa-Zwierzchowska2
Klasyfikacja zaburzeń miesiączkowania
Algorytm 1. Amenorrhea primaria
Algorytm 2. Amenorrhea primaria – brak macicy
Algorytm 3. Amenorrhea primaria – macica obecna
Algorytm 4. Amenorrhea secundaria
Algorytm 5. Diagnostyka nieprawidłowych krwawień miesiączkowych u kobiet niebędących w ciąży
Za nieprawidłowe krwawienia maciczne (AUB – abnormal uterine bleeding) uznaje się krwawienia miesiączkowe o niefizjologicznych: objętości, czasie trwania lub częstości. W 2011 r. International Federation of Gynecology and Obstetrics (FIGO) wprowadziła klasyfikację terminologii dotyczącej AUB u kobiet w wieku rozrodczym niebędących w ciąży. Nieprawidłowe krwawienia maciczne w tej grupie obejmują:
Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:
Opis wybranych kroków algorytmów
Pierwotny brak miesiączki
! Wywiad
W wywiadzie należy uwzględnić m.in.:
@ Badanie przedmiotowe
wzrost, wagę, BMI cechy dojrzewania wg Tannera (tab. 1-3) owłosienie łonowe i pachowe rozwój piersi
# Badanie ginekologiczne + USG
Badanie ginekologiczne przeprowadza się per vaginam lub per rectum, z wziernikowaniem pochwy; należy ocenić zwłaszcza:
$ Pierwotna niewydolność jajników
Podwyższone LH i FSH rodzą w tym miejscu podejrzenie dysgenezji gonad (fenotyp żeński, brak rozwoju wtórnych cech płciowych, gonady szczątkowe bez [...]
% Wyklucz trudności w odpływie krwi miesiączkowej
Trudności w odpływie krwi miesiączkowej mogą być spowodowane przez:
^ Hipogonadyzm hipogonadotropowy
Klasyfikacja:
& Wywiad
Szczególną uwagę należy zwrócić na:
* Badanie przedmiotowe
Szczególną uwagę należy zwrócić na:
( Badanie ginekologiczne
Należy zbadać pacjentkę per vaginam lub per rectum i wykonać wziernikowanie pochwy oraz USG. Należy zwrócić uwagę na:
) Powtórz badania
Dodatkowo oprócz LH i FSH można oznaczyć stężenie estradiolu w surowicy (niskie upewnia co do rozpoznania).
• Czy są objawy sugerujące guz okolicy podwzgórzowo-przysadkowej?
Podejrzenie takie nasuwają przede wszystkim mlekotok, bóle głowy, zaburzenia widzenia (zwłaszcza zawężenie pola widzenia, podwójne widzenie, nieostre widzenie).
Przedwczesna niewydolność jajników
Kryteria wg ESHRE (European Society of Human Reproduction and Embryology) 2015
• Rozważ test z deksametazonem
Test wykonujemy z 1 mg deksametazonu w celu wstępnego różnicowania przyczyn hiperkortyzolemii. 1 mg deksametazonu podajemy o 23.00, kortyzol oznaczamy następnego [...]
• Kryteria rozpoznania PCOS wg AES 2006 (The Androgen Excess and PCOS Society) oraz Endocrine Society 2013
1. Hiperandrogenizm lub hiperandrogenemia
• Podwyższony 17-hydroksyprogesteron
Interpretacja stężenia 17-OH-progesteronu w próbce pobranej rano w fazie folikularnej:
• Wysokie stężenia androgenów
testosteron całkowity >2 ng/ml (6,9 nmol/l) – podejrzenie hormonalnie czynnego guza jajnika DHEAS >700 μg/dl (21,8 μmol/l) – podejrzenie guza nadnerczy. [...]
• Skieruj do endokrynologa
Skierowanie do endokrynologa ma na celu wykluczenie choroby lub zespołu Cushinga.
• Wywiad
Należy zapytać m.in. o:
• Badanie przedmiotowe
Należy ocenić m.in.:
Badanie ginekologiczne
Należy przede wszystkim:
β-hCG, morfologia, koagulogram, TSH
Celem badań jest:
Zwiększone ryzyko rozrostu lub raka endometrium?
Za czynniki ryzyka uznaje się:
