W badaniu opublikowanym w czasopiśmie „Journal of Physiology and Pharmacology” potwierdzono silny związek między sposobem żywienia a występowaniem i przebiegiem chorób przewodu pokarmowego u kobiet z endometriozą. W rezultacie niemieccy autorzy uważają, że profesjonalna interwencja żywieniowa może zmniejszyć chorobowość związaną z tym schorzeniem.

Według najnowszych badań dieta wpływa na początek i progresję endometriozy. Ponieważ jednak dostępnych jest niewiele danych na temat sposobu żywienia pacjentek z endometriozą, autorzy zbadali spożycie poszczególnych składników odżywczych oraz czynniki potencjalnie wpływające na ich spożycie u tych chorych.

Omawiane retrospektywne badanie kliniczno-kontrolne obejmowało 156 chorych na endometriozę oraz 52 kobiety dobrane pod względem wieku, które tworzyły grupę kontrolną. Wszystkie uczestniczki wypełniły poddany walidacji kwestionariusz żywieniowy dotyczący spożycia składników odżywczych w ciągu ostatnich 12 miesięcy, a także kwestionariusz chorobowy, którego celem było określenie stanu ich choroby, objawów klinicznych i chorób współistniejących.

U kobiet z endometriozą istotnie częściej niż u pacjentek z grupy kontrolnej występowały schorzenia współistniejące związane z żywieniem, takie jak nietolerancje pokarmowe (25,6% vs 7,7%; p = 0,009) i alergie (57% vs 31%; p <0,001). Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, w tym zaparcia, wzdęcie, zgaga, biegunka lub częste oddawanie stolca, także częściej zgłaszały chore na endometriozę (77% vs 29%; p <0,001).

Również spożycie poszczególnych składników odżywczych przez pacjentki z endometriozą różniło się istotnie w porównaniu z grupą kontrolną – stwierdzono istotnie mniejszą podaż kwasów organicznych (p = 0,006), maltozy (p = 0,016), glikogenu (p = 0,035), kwasu tetradecenowego (p = 0,041), metioniny (p = 0,046), lizyny (p = 0,048), treoniny (p = 0,046) i histydyny (p = 0,049).

Łączne spożycie białek zwierzęcych było także znacznie mniejsze wśród kobiet z endometriozą niż w grupie kontrolnej (p = 0,047).

U chorych na endometriozę stwierdzono także mniejszą podaż witaminy C (p = 0,031), witaminy B₁₂ (p = 0,008) i magnezu (p = 0,043) w porównaniu z grupą kontrolną. Mniejsze spożycie witaminy B₁₂ w tej grupie można było wiązać z mniejszym spożyciem białek zwierzęcych, ponieważ ta witamina występuje głównie w produktach zwierzęcych.

Pacjentki z endometriozą nie uzyskiwały również zalecanego dziennego spożycia 300 μg kwasu foliowego. Mniej więcej 77% z nich zgłosiło objawy ze strony przewodu pokarmowego, a mianowicie zaparcia i wzdęcie, w porównaniu z 29% pacjentek w grupie kontrolnej (p <0,001).

Oprócz umiejscowienia choroby na objawy ze strony przewodu pokarmowego może również wpływać leczenie, takie jak operacje ginekologiczne i stosowane leki. W omawianym badaniu wykazano, że u chorych na endometriozę histerektomia i owariektomia wiązały się z niestrawnością, a w szczególności z zaparciami, wzdęciem i biegunką. Autorzy stwierdzili również istotnie większą częstość występowania choroby trzewnej i nadwrażliwości na gluten u kobiet z endometriozą w porównaniu z grupą kontrolną, „co może tłumaczyć korzystny efekt diety bezglutenowej w leczeniu bólu miednicy u tych pacjentek”.

Badania wykonywane w celu oceny częstości występowania nietolerancji pokarmowych w związku z endometriozą mogą ułatwić leczenie bólu i objawów ze strony przewodu pokarmowego, na przykład za pomocą interwencji żywieniowych. Autorzy stwierdzili: „Biorąc pod uwagę opisane objawy ze strony przewodu pokarmowego i nietolerancje pokarmowe, pacjentki z endometriozą charakteryzują się prawdopodobnie innymi zachowaniami żywieniowymi niż kobiety bez endometriozy”.

Kwasy organiczne, takie jak kwas cytrynowy lub sorbowy, mogą przynosić korzyści u chorych na endometriozę ze względu na ich właściwości antyoksydacyjne i działanie przeciw drobnoustrojom. W eksperymentach przeprowadzonych na zwierzętach wykazano również przeciwzapalne działanie tych kwasów.

Częścią leczenia żywieniowego w endometriozie mogłaby być również suplementacja witaminy C lub magnezu.

Contemporary OB/GYN 2019;64(10):26