Hormonalna terapia zastępcza u pacjentek po leczeniu nowotworów narządów płciowych

dr hab. n. med. Agnieszka Podfigurna
prof. dr hab. n. med. Błażej Męczekalski

Katedra i Klinika Endokrynologii Ginekologicznej, Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Błażej Męczekalski

Katedra i Klinika Endokrynologii Ginekologicznej,

Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny

Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

ul. Polna 33, 60-535 Poznań

e-mail: blazejmeczekalski@yahoo.com

  • Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) w ginekologii onkologicznej – zastosowanie w przypadku raka szyjki macicy, raka endometrium, nowotworów złośliwych jajnika, raka sromu, raka pochwy, a także mięsaków macicy
  • Skuteczność HTZ u kobiet z chorobą nowotworową w wywiadzie, które doświadczają utraty funkcji jajnika objawiającej się silnymi dolegliwościami menopauzalnymi, oraz bezpieczeństwo tej terapii w odniesieniu do ryzyka nawrotu raka


W ostatnich latach obserwuje się wzrost częstości stosowania hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). Tendencja ta wiąże się ze zwiększeniem świadomości wśród kobiet, z wydłużeniem średniej długości ich życia oraz niedawną publikacją krytycznych opracowań naukowych dotyczących zaprojektowania badania Women’s Health Initiative (WHI), którego wyniki rzuciły cień na stosowanie menopauzalnego leczenia hormonalnego. Dochodzi to tego jeszcze kwestia rosnącej liczby zachorowań na raka wśród kobiet w zaawansowanym wieku. Według danych w 2018 roku na świecie odnotowano 1,3 mln nowych przypadków raka żeńskich narządów płciowych, z tego 569 847 dotyczyło raka szyjki macicy, 382 069 raka trzonu macicy, 295 414 raka jajnika, 22 235 raka sromu i 17 600 raka pochwy1. Postęp w onkologii przyczynił się do wydłużenia czasu przeżycia pacjentek. Kobiety w różnym wieku (zarówno przed menopauzą, jak i po menopauzie) po różnego typu leczeniu onkologicznym doświadczają utraty funkcji jajnika objawiającej się silnymi dolegliwościami menopauzalnymi. W związku z tym pacjentki te szukają porady lekarskiej w zakresie stosowania HTZ.

Ponadto należy zauważyć, że w badaniach z końca XX wieku wykazano, że hipogonadyzm nie tylko w wieku menopauzalnym, lecz także u młodszych kobiet powoduje znaczące negatywne długoterminowe konsekwencje zdrowotne. Obejmują one zwiększone ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, osteoporozy, dysfunkcji układu moczowo-płciowego, zaburzeń funkcji seksualnych, a także skrócenie przewidywanej długości życia i pogorszenie jego jakości.

Długość czasu trwania hipoestrogenizmu oraz jego nasilenie korelują z objawami będącymi skutkiem hipogonadyzmu. Dlatego też bardzo istotne znaczenie ma podjęcie odpowiednich decyzji medycznych dotyczących możliwości stosowania HTZ u pacjentek po leczeniu raka sromu, raka pochwy, raka szyjki macicy, raka endometrium oraz nowotworów złośliwych jajnika.

Hormonalna terapia zastępcza

Hormonalna terapia zastępcza, określana również mianem „menopauzalnej terapii hormonalnej” (MTZ), polega na stosowaniu substytucji estrogennej i/lub progestagennej w związku z ustaniem funkcji jajnika. W odniesieniu do młodszych kobiet trafniejszy...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rak szyjki macicy

Zachorowalność na raka szyjki macicy w Polsce utrzymuje się na średnim poziomie w stosunku do innych krajów na świecie. W etiologii [...]

Rak endometrium

Rak endometrium jest najczęściej występującym i jednocześnie najlepiej rokującym nowotworem narządów płciowych kobiety. U większości pacjentek jest diagnozowany w I i [...]

Mięsaki macicy

Mięsaki stanowią 5-9% wszystkich nowotworów macicy. Do najczęściej występujących typów mięsaków zalicza się: mięsaka endometrialnego podścieliskowego niskozróżnicowanego, mięsaka endometrialnego podścieliskowego wysokozróżnicowanego, [...]

Nowotwory złośliwe jajnika

Rak jajnika zajmuje szóste miejsce pod względem częstości zachorowań na nowotwór u kobiet. Najczęściej diagnozuje się go w okresie około- i [...]

Rak sromu

Rak sromu występuje stosunkowo rzadko i dotyczy głównie starszych kobiet. U zdecydowanej większości chorych rozpoznaje się raka płaskonabłonkowego (SCC – squamous [...]

Rak pochwy

Pierwotne nowotwory pochwy występują bardzo rzadko. Wiek zachorowania przypada na okres od około 30 do 90 roku życia (szczyt zachorowalności – [...]

Podsumowanie

Pacjentka onkologiczna zawsze jest postrzegana jako szczególna. Typowe postępowanie w chorobie nowotworowej wiąże się bowiem z wieloma skutkami ubocznymi. W tym [...]

Do góry