W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby powikłań infekcyjnych – zarówno miejscowych, jak i odelektrodowego zapalenia wsierdzia – u chorych po wszczepieniu urządzeń do elektroterapii. Rozpoznanie odelektrodowego zapalenia wsierdzia może sprawiać sporo problemów u takich pacjentów. W rozpoznaniu stosowane są kryteria Duke University, a leczenie polega na całkowitym usunięciu układu, najlepiej metodą przezskórną, i przedłużonej antybiotykoterapii. Reimplantacja wszczepialnego urządzenia do elektroterapii powinna być poprzedzona ponowną oceną wskazań, a jej termin – uwzględniać stan kliniczny oraz czas utrzymywania się objawów infekcji.

Wprowadzenie

Zakażenie związane z obecnością wszczepialnych urządzeń do elektroterapii serca (CIED – cardiac implantable electronic devices) jest ciężką chorobą obciążoną wysoką śmiertelnością¹ – wynosi ona ok. 0,5%, jednak sięga 66%, jeśli nie usunie się układu. Zakażenie to zwiększa ryzyko zgonu szpitalnego 2,4-krotnie.^1-7 Nazwa „zapalenie wsierdzia zależne od elektrod” (LDIE – lead-dependent infective endocarditis) została zaproponowana w 2010 r. na łamach czasopisma „Cardiology Journal” przez polskich autorów: Barbarę Małecką i Andrzeja Kutarskiego.⁵

W piśmiennictwie podaje się wiele czynników ryzyka infekcji CIED. Do najważniejszych należą gorączka obserwowana w ciągu 24 godz. poprzedzających zabieg, czasowa stymulacja i wczesna reinterwencja (krwiak, dyslokacja elektrody).^1,2,4,6,7 Elektrody wewnątrzsercowe to element CIED najbardziej podatny na uszkodzenia.^3,8-12 Są one narażone na ciągłe działanie czynników mechanicznych (kontakt z innymi strukturami układu krążenia – zastawki, ściany naczyń) i biologicznych (reakcja immunologiczna na ciało obce).^9,10,12 Elektrody się starzeją, zużywają, a z biegiem czasu otaczane są łącznotkankową pochewką.¹¹ Wszystkie te czynniki sprawiają, że nieuchronnie ulegają one degeneracji, co może skutkować powikłaniami.

Postępowaniem z wyboru w leczeniu LDIE jest antybiotykoterapia i całkowite usunięcie zakażonego układu. Obecnie usuwanie elektrod jest możliwe drogą przezżylną i metodą kardiochirurgiczną z otwarciem klatki piersiowej. Przezżylne usuwanie elektrod (TLE – transvenous lead extraction) upowszechniło się dzięki małej inwazyjności w porównaniu z operacją kardiochirurgiczną, 10-krotnie niższej śmiertelności okołozabiegowej, znacząco niższej cenie, a także wysokiej skuteczności i niewielkiej liczbie powikłań, pod warunkiem że zabieg jest wykonywany przez operatora z doświadczeniem.^13,14