Tętnicze nadciśnienie płucne (TNP) jest chorobą, w której komórki ścian tętniczek płucnych ulegają niekontrolowanemu rozplemowi, prowadząc do ich zwężania i zamykania. Skutkami tych zmian są wzrost ciśnienia w tętnicy płucnej i niewydolność serca. Mimo optymalnie prowadzonej farmakoterapii u większości pacjentów utrzymują się objawy, co wpływa na ograniczenie ich tolerancji wysiłku fizycznego. Przeprowadzono badania, których wyniki wskazują, że zastosowanie w tej grupie rehabilitacji może się przyczynić do zmniejszenia dolegliwości i poprawy tolerancji wysiłku. Nie określono jednak optymalnej metody prowadzenia treningu u pacjentów z TNP.

Definicja i klasyfikacja nadciśnienia płucnego

Nadciśnienie płucne definiowane jest jako wzrost średniego ciśnienia w tętnicy płucnej ≥25 mmHg w spoczynku, mierzonego podczas cewnikowania prawostronnego serca. W zależności od etiologii, obrazu klinicznego oraz odpowiedzi na leczenie pacjenci z nadciśnieniem płucnym mogą być zaklasyfikowani do jednej z pięciu grup:

• grupa 1 – TNP
• grupa 2 – nadciśnienie płucne w przebiegu chorób lewego serca
• grupa 3 – nadciśnienie płucne w przebiegu chorób płuc lub hipoksji
• grupa 4 – przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne
• grupa 5 – nadciśnienie płucne o niejasnej lub wieloczynnikowej etiologii.

Tętnicze nadciśnienie płucne jest stanem klinicznym, który charakteryzuje się występowaniem prekapilarnego nadciśnienia płucnego i naczyniowego oporu płucnego >3 jednostek Wooda, przy braku innych przyczyn prekapilarnego nadciśnienia płucnego, takich jak: choroby płuc, przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne lub inne rzadkie choroby. Tętnicze nadciśnienie płucne obejmuje różne schorzenia o podobnym obrazie klinicznym i zmianach w obrębie mikrokrążenia. Mogą być one: idiopatyczne, dziedziczone, wywołane przez leki lub toksyny, związane z chorobami tkanki łącznej, infekcją wirusem HIV, nadciśnieniem wrotnym, wrodzonymi wadami serca czy schistosomatozą. Najliczniejszą grupę stanowią pacjenci z idiopatycznym TNP.

Jednymi z głównych objawów TNP są duszność i postępujące ograniczenie tolerancji wysiłku. Dysfunkcja prawej komory serca na skutek podwyższonego oporu płucnego prowadzi do zmniejszenia rzutu serca, co przekłada się na redukcję perfuzji płuc przy zachowanej wentylacji, zmniejszenie transportu tlenu do pracujących mięśni oraz rozwój kwasicy mleczanowej. Na skutek tych zmian dolegliwości pojawiają się nawet przy niewielkim wysiłku fizycznym, w związku z czym jakość życia znacznie się obniża.