Zaburzenia rytmu i przewodzenia

Redaktor działu: dr hab. n. med. Radosław Lenarczyk Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii SUM, Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze

Elektroterapia w leczeniu omdleń odruchowych

dr n. med. Roman Piotrowski
prof. dr hab. n. med. Piotr Kułakowski

Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski, Warszawa

Adres do korespondencji: dr n. med. Roman Piotrowski, Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski, ul. Grenadierów 51/59, 04-073 Warszawa; e-mail: rpiotrow@op.pl

Omdlenia u pacjentów z udokumentowaną asystolią lub bradykardią w trakcie takiego epizodu mogą stanowić wskazanie do zastosowania stymulacji serca, ale w zależności od współistniejących mechanizmów w trakcie omdlenia skuteczność takiego postępowania może być różna.

Wprowadzenie

Omdlenie to jeden z rodzajów utraty przytomności. Spowodowane jest przejściową, uogólnioną hipoperfuzją mózgu. Charakteryzuje się nagłym początkiem (często poprzedzonym objawami prodromalnymi) i krótkim czasem trwania. Po wystąpieniu omdlenia powrót świadomości najczęściej jest szybki i całkowity. Wyróżnia się kilka rodzajów omdleń: odruchowe, hipotensję ortostatyczną i kardiogenne (arytmiczne lub spowodowane chorobą organiczną serca).1

W leczeniu omdleń odruchowych pierwszym etapem jest edukacja, modyfikacja stylu życia oraz odpowiednie nawodnienie i podaż soli (klasa I zaleceń wg European Society of Cardiology [ESC]). W przypadku utrzymywania się omdleń i częstych nawrotów można zastosować ćwiczenia izometryczne, odstawienie lub redukcję dawek leków hipotensyjnych, a także dodatkowo leki takie jak midodryna lub fludrokortyzon. Jeśli dominuje postać kardiodepresyjna, możliwe jest zastosowanie stymulacji serca, a w wybranych przypadkach – kardioneuroablacji.1

Najnowsze wytyczne ESC dotyczące postępowania w omdleniach wyróżniają kilka sytuacji, w których możliwe jest zastosowanie elektroterapii pod postacią układu stymulującego lub ablacji zwojów autonomicznych, czyli kardioneuroablacji.1

Kto jest kandydatem do wszczepienia stymulatora serca?

Wyróżnia się kilka sytuacji, w których można rozważyć implantację stymulatora. U osób >40 r.ż. z udokumentowaną spontaniczną, objawową, trwającą >3 s lub bezobjawową >6 s pauzą należy rozważyć wszczepienie stymulatora serca (klasa IIa). Również u chorych z kardiodepresyjną postacią zespołu zatoki tętnicy szyjnej (CSS) >40 r.ż. i z licznymi nieprzewidywalnymi nawrotami omdleń trzeba rozważyć implantację układu stymulującego (klasa IIa). U osób >40 r.ż., u których w trakcie testu pochyleniowego wystąpiła asystolia oraz pojawiają się liczne, niedające się przewidzieć nawroty omdleń, klasa zaleceń jest nieco niższa i w takich przypadkach wszczepienie stymulatora można rozważyć (klasa IIb).

Podobna klasa zaleceń dotyczy osób, u których dokumentuje się omdlenie wrażliwe na adenozynę. Natomiast w przypadku nieudokumentowanego omdlenia stymulacja nie jest wskazana (klasa III).1 Należy pamiętać, że najczęstszym efektem takiej terapii jest zmniejszenie liczby nawrotów omdleń, natomiast rzadko udaje się uzyskać ich całkowitą redukcję.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Kto jest kandydatem do wszczepienia stymulatora serca?

Wyróżnia się kilka sytuacji, w których można rozważyć implantację stymulatora. U osób >40 r.ż. z udokumentowaną spontaniczną, objawową, trwającą >3 s [...]

Stymulacja serca w leczeniu omdleń odruchowych

Jeśli omdlenie wazowagalne (VVS – vasovagal syncope) ma związek z bradykardią lub asystolią, stymulacja serca może mu zapobiec. Gdy dodatkowo współistnieje [...]

Algorytmy stymulacji w omdleniach odruchowych

Obecnie używane są najczęściej 3 rodzaje algorytmów, na podstawie których włącza się stymulacja podczas omdlenia odruchowego.

Kardioneuroablacja – nowa, bezpieczna i potencjalnie skuteczna metoda w leczeniu omdleń odruchowych

W najnowszych wytycznych ESC dotyczących postępowania w omdleniach po raz pierwszy pojawiła się wzmianka o kardioneuroablacji, nowej metodzie leczenia omdleń odruchowych, [...]

Podsumowanie

Obecnie istnieją wskazania do zastosowania stymulacji serca w leczeniu omdleń u pacjentów z udokumentowaną asystolią lub bradykardią w trakcie omdlenia, ale [...]

Do góry