ArtykuŁy

Zastosowanie echokardiografii wewnątrzsercowej w pracowni elektrofizjologicznej

dr hab. n. med. Jakub Baran, prof. CMKP

dr n. med. Roman Piotrowski

prof. dr hab. n. med. Piotr Kułakowski

Pracownia Elektrofizjologii Klinicznej, Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski, Warszawa

Adres do korespondencji: dr n. med. Jakub Baran, Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski, ul. Grenadierów 51/59, 04-073 Warszawa; e-mail: jakub.baran1111@gmail.com

Obrazowanie śródzabiegowe z wykorzystaniem sondy wewnątrzsercowej jest niezwykle użyteczną techniką w wielu sytuacjach związanych z zabiegiem. Umiejętność odczytania obrazów z sondy i podejmowania na ich podstawie decyzji terapeutycznych jest tak samo wartościowa i potrzebna jak manewrowanie elektrodą ablacyjną.

Wprowadzenie

Echokardiografia wewnątrzsercowa (ICE – intracardiac echocardiography) została wprowadzona do praktyki klinicznej w 1992 roku przez Schwartza i wsp.1 w celu oceny anatomii serca. Badanie wykonano za pomocą zminiaturyzowanej sondy, którą drogą przezskórną wprowadzono do serca i obserwowano struktury wewnątrzsercowe. Początkowo stosowano ją tylko do wykonywania nakłuć transseptalnych, czyli nakłuć przegrody międzyprzedsionkowej (IAS – interatrial septum) w trakcie zabiegów inwazyjnych w lewym przedsionku (LA – left atrium). Zastosowanie tej techniki jest szczególnie użyteczne u pacjentów z powikłaniami zabiegowymi w wywiadzie lub u tych, u których tradycyjne techniki obrazowania nie pozwalały na bezpieczne wykonanie tej czynności.

Później zaczęto wykorzystywać technikę ICE do wielu innych celów, takich jak obrazowanie kontaktu elektrody ablacyjnej z tkanką mięśnia serca, zmniejszenie czasu fluoroskopii,2,3 monitorowanie powikłań śródzabiegowych,4 wykluczanie obecności skrzepliny w jamach serca,5 ułatwianie rozpoznawania infekcyjnego zapalenia wsierdzia związanego z urządzeniami wszczepialnymi6 i wiele innych7.

Zasada badania za pomocą sondy ICE polega na wprowadzeniu do jam serca zminiaturyzowanej głowicy echokardiograficznej i dokonaniu oceny uzyskanego obrazu przedstawianego na monitorze echokardiografu. Generalnie wykorzystuje się dwa rodzaje sond – głowicę wieloprzetwornikową (phased array) i głowicę jednoprzetwornikową z wirującym kryształem. Głowica phased array ma znaczną przewagę nad jednoprzetwornikową, wynikającą z jej zginalności oraz sposobu prezentacji obrazu. W głowicach z wirującym kryształem obraz wyświetlany jest w taki sposób, że znajduje się on w centrum, a struktury wewnątrzsercowe otaczają ten punkt centralny, czyli okalający sondę. Sondy wieloprzetwornikowe prezentują obraz, który jest nagrany z przetworników zlokalizowanych na bocznej ścianie głowicy, co jest ograniczone kątami prezentacji obrazu. Dzięki cięgnom zlokalizowanym w sondzie phased array można skierować przetworniki sondy w interesujący nas rejon serca. Głowica jednoprzetwornikowa jest sondą niesterowalną, bardzo sztywną, w związku z tym jej wprowadzanie poza prawy przedsionek (RA – right atrium) w sercu jest znacznie utrudnione. Oczywiście jest to możliwe, ale po zastosowaniu sterowalnej koszulki wewnątrznaczyniowej, która znacznie zwiększa koszty takiego obrazowania.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Nakłucie przegrody międzyprzedsionkowej

Sonda ICE po wprowadzeniu do RA pozwala zobrazować sąsiednie struktury. Obrazowanie zaczyna się od pozycji wyjściowej, która przewidziana jest do ukazania [...]

Płyn w osierdziu

Obrazowanie śródzabiegowe za pomocą ICE pozwala stwierdzić obecność płynu w osierdziu u pacjenta poddawanego zabiegowi. Czy ten płyn był obecny przed [...]

Obrazowanie LAA i wykluczanie skrzepliny

Zabiegi elektrofizjologiczne zazwyczaj są procedurami planowymi z wyjątkiem ablacji w burzy elektrycznej. Dlatego w pierwszej kolejności przed skutecznością należy uwzględnić bezpieczeństwo [...]

Rozpoznawanie świeżo powstałych skrzeplin w LA i pozycjonowanie elektrody ablacyjnej w czasie ablacji podłoża AF

Obrazowanie blizny w czasie ablacji podłoża częstoskurczu komorowego

Miejsce lokalizacji blizny w ścianach komór serca ma niebywałe znaczenie dla skuteczności i bezpieczeństwa przeprowadzanej ablacji arytmii komorowej czy burzy elektrycznej.13 [...]

Ablacja podłoża arytmii z mięśni brodawkowatych

Ablacja podłoża arytmii wywodzącej się z mięśni brodawkowatych (PM – papillary muscle) jest jednym z najtrudniejszych zabiegów elektrofizjologicznych. Jest on również [...]

Podsumowanie

Obrazowanie śródzabiegowe z wykorzystaniem sondy ICE jest niezwykle użyteczną techniką w wielu sytuacjach związanych z zabiegiem. Umiejętność odczytywania obrazów z ICE [...]

Do góry