EKG u pacjentów w hipotermii
dr n. med. Wojciech A. Rychlik1
lek. Karolina Bula2
- Obniżenie temperatury ciała wywołuje zaburzenia działania pomp jonowych i zaburzenia elektrolitowe, których wyrazem są odchylenia w zapisie EKG
- Zmiany w EKG wywołane kontrolowaną hipotermią terapeutyczną są odwracalne i zwykle nie wymagają leczenia
- Bradykardia i komorowe zaburzenia rytmu oporne na konwencjonalne leczenie obserwowane u chorego w izbie przyjęć/na szpitalnym oddziale ratunkowym mogą być wyrazem ciężkiej hipotermii przypadkowej
Hipotermia to obniżenie temperatury głębokiej ciała <35°C1. Wyróżnia się hipotermię przypadkową i terapeutyczną. Wraz z obniżaniem się temperatury głębokiej ciała dochodzi do rozwoju zaburzeń metabolicznych i czynnościowych, a część z nich znajduje swoje odzwierciedlenie w zapisach elektrokardiograficznych. Znajomość zmian zachodzących w EKG może pomóc w ustaleniu rozpoznania.
Podział hipotermii
Hipotermia przypadkowa
Hipotermia przypadkowa jest stanem, w którym dochodzi do niezamierzonego spadku temperatury głębokiej ciała. Jej przyczyną może być ekspozycja na niską temperaturę otoczenia, a grupą szczególnie narażoną są dzieci, osoby starsze oraz nadużywające alkoholu i substancji psychoaktywnych, które mogą wywoływać zaburzenia świadomości i termoregulacji1,2. Nie można również pominąć hipotermii rozwijającej się wtórnie do stanów chorobowych, które zaburzają mechanizm termoregulacji lub powodują nadmierną utratę ciepła. Najczęstsze przyczyny wtórnej hipotermii wymieniono w tabeli 13-8. Według danych statystycznych Komendy Głównej Policji wychłodzenie było przyczyną zgonu 83 osób w Polsce w okresie od 1 listopada 2017 do 31 marca 2018 roku, a statystyki z lat poprzednich (zima 2012/2013-zima 2016/2017) podają liczbę zgonów od 74 do 178/rok9. W Stanach Zjednoczonych jest to około 1500 osób/rok1,6.
Dane te mogą być jednak istotnie zaniżone m.in. ze względu na trudności z pomiarem temperatury głębokiej w izbach przyjęć czy też na szpitalnych oddziałach ratunkowych. Zwykle pomiar wykonywany jest na skórze chorego, często termometrem o ograniczonej skali. Temperatura głęboka (core temperature) powinna być mierzona czujnikami z termistorem zintegrowanym z cewnikiem Foleya zakładanym do pęcherza moczowego, sondą przezprzełykową, doodbytniczą lub na oddziale anestezjologii i intensywnej terapii cewnikiem Swana-Ganza mierzącym temperaturę krwi chorego1,3.
Szacowana częstość występowania istotnej klinicznie hipotermii w Polsce to 5-6 przypadków/100 000 mieszkańców/rok10. Uwzględniając temperaturę głęboką ciała, hipotermia najczęściej dzielona jest na łagodną, umiarkowaną i ciężką. Rekomendowaną pr...
