Przypadek kliniczny

Dekompensacja układu krążenia i płyn w worku osierdziowym o niewyjaśnionej etiologii

lek. Jan W. Pęksa1
lek. Marcin Marzec1
dr hab. n. med. Marek Klocek1,2
prof. dr hab. n. med. Danuta Czarnecka1,2

1I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Szpital Uniwersytecki w Krakowie

2I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

Adres do korespondencji:

lek. Jan W. Pęksa

I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej

oraz Nadciśnienia Tętniczego, Szpital Uniwersytecki

ul. Jakubowskiego 2, 30-668 Kraków

e-mail: janwpeksa@gmail.com

  • W artykule omówiono przypadek 55-letniej pacjentki z obciążonym wywiadem w kierunku choroby niedokrwiennej i zawału, a także nadciśnienia i hipercholesterolemii, u której wystąpiły dekompensacja układu krążenia i płyn w worku osierdziowym, oraz opisano szczegółowo diagnostykę zmierzającą do ustalenia etiologii tego stanu


Pięćdziesięciopięcioletnia bezrobotna i bezdomna kobieta została skierowana w maju 2019 r. do I Kliniki Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego w Krakowie ze szpitalnego oddziału ratunkowego w celu diagnostyki i leczenia występującej od 3-4 tygodni duszności, która zaczęła pojawiać się już przy niewielkich wysiłkach fizycznych (wejście na I piętro, przejście około 150 metrów). Pacjentka zapytana o występowanie w ostatnich tygodniach bólów w klatce piersiowej, kołatań serca, utrat przytomności, zaprzeczyła.

Dostarczona dokumentacja medyczna ujawniła, że pacjentka cierpi na chorobę niedokrwienną serca i przebyła w grudniu 2018 r. zawał serca ściany przedniej, który leczono pierwotną angioplastyką wieńcową gałęzi międzykomorowej przedniej z implantacją stentu DES. W badaniu echokardiograficznym wykonanym w okresie pozawałowym oszacowano frakcję wyrzutową lewej komory na około 55%, nie stwierdzono istotnych wad zastawkowych ani płynu w osierdziu. Po tym incydencie przy wypisie zalecono stosowanie następujących leków: kwasu acetylosalicylowego w dawce 75 mg/24 h, klopidogrelu 75 mg/24 h, atorwastatyny 80 mg/24 h, preparatu łączonego peryndoprylu z bisoprololem 5 + 5 mg/24 h, pantoprazolu 40 mg/24 h 1-0-0 tabl. Wszystkie te leki pacjentka przyjmowała regularnie do czasu obecnej hospitalizacji.

Ponadto u pacjentki współwystępowały: nadciśnienie tętnicze pierwotne 2 stopnia według European Society of Cardiology (ESC)/European Society of Hypertension (ESH), hipercholesterolemia, otyłość oraz próchnica zębów. Z czynników ryzyka stwierdzono palenie tytoniu – około pół paczki dziennie od 30 lat – którego pacjentka nie zaprzestała po zawale serca. Konsultacja psychologiczna nie wykazała spożywania przez pacjentkę alkoholu ani stosowania substancji psychoaktywnych. Potwierdzono, że prowadzi mało aktywny tryb życia – wiele godzin dziennie spędza, siedząc w jednym miejscu. Wywiad rodzinny w kierunku przedwczesnego występowania chorób sercowo-naczyniowych był ujemny. Pacjentka zaprzeczyła również uczuleniu na leki i pokarmy.

Przeprowadzono diagnostykę zgłaszanej duszności i zmniejszonej wydolności fizycznej.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Badanie przedmiotowe

Przy przyjęciu do kliniki pacjentka była w stanie ogólnym średnim, jej skóra była czysta, bez wykwitów, higiena ogólna została oceniona jako [...]

Badania diagnostyczne

W dniu przyjęcia wykonano badanie EKG (ryc. 1, tab. 1), RTG klatki piersiowej (ryc. 2), badanie echokardiograficzne oraz pakiet badań biochemicznych [...]

Tomografia komputerowa przy przyjęciu

W wykonanej tomografii komputerowej stwierdzono: dużą ilość płynu w worku osierdziowym (grubość warstwy do 25 mm przy tylnej ścianie lewej komory, [...]

Badanie echokardiograficzne przy przyjęciu

W badaniu echokardiograficznym przyłóżkowym uwidoczniono: płyn w worku osierdziowym, do 20 mm przed prawą komorą, żyłę główną dolną nieposzerzoną (20 mm), [...]

Decyzja o diagnostyce i leczeniu

Na podstawie przeprowadzonego badania przedmiotowego oraz wyników badań laboratoryjnych i obrazowych wykonanych przy przyjęciu ustalono wstępne rozpoznanie zaostrzenia niewydolności serca i [...]

Decyzja o dalszym postępowaniu

Po 14 dniach pobytu wypisano pacjentkę z kliniki z zaleceniem stosowania następujących leków: kwas acetylosalicylowy 75 mg 1-0-0 tabl., klopidogrel 75 [...]

Wizyta kontrolna po 4 tygodniach

Pacjentka była w stanie ogólnym dobrym, z wyrównanym układem krążenia. Nie uskarżała się na żadne dolegliwości (zaprzeczała duszności i stenokardii), wysiłki [...]

Rozpoznania końcowe

W rozpoznaniu końcowym stwierdzono:

Omówienie

Zdrowe osierdzie człowieka, stanowiące ślizgowe podłoże serca, składa się z dwóch części: trzewnej warstwy surowiczej i ściennej warstwy włóknistej (między tymi [...]

Podsumowanie

Podsumowując, można powiedzieć, że wielość możliwych przyczyn występowania płynu w worku osierdziowym sprawia, iż diagnostyka chorób osierdzia jest trudna. Opiera się [...]

Do góry