Choroby układu sercowo-naczyniowego o podłożu miażdżycowym (ASCVD – atherosclerotic cardiovascular disease) są obecnie odpowiedzialne w Europie za 4 miliony zgonów rocznie i wciąż stanowią główną przyczynę zgonów w populacji Polski. Pojawienie się w ciągu ostatnich trzech lat licznych danych naukowych i publikacji poszerzających nasze spojrzenie na patomechanizmy stojące u podstaw rozwoju miażdżycy oraz nowych metod farmakoterapii, a także zwiększenie bezpieczeństwa leczenia zaowocowały opracowaniem zaktualizowanych w 2019 r. wytycznych European Society of Cardiology (ESC) i European Atherosclerosis Society (EAS)¹.

Stratyfikacja ryzyka i cele terapii

Uaktualnione wytyczne wprowadzają kilka zmian w zakresie stratyfikacji ryzyka sercowo-naczyniowego i oceny jego kategorii. Ryzyko sercowo-naczyniowe (SN) to prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia związanego z chorobą sercowo-naczyniową (ChSN) na podłożu miażdżycy w określonej jednostce czasu. Obecne wytyczne akcentują potrzebę oceny całkowitego ryzyka SN dla doboru intensywności podejmowanych działań. Bez zmian pozostaje stosowanie do oceny ryzyka dla populacji polskiej skalibrowanej wersji karty Systematic Coronary Risk Estimation (SCORE ) – karty ryzyka POLSCORE. Służy ona ocenie 10-letniego ryzyka zdarzeń SN zakończonych zgonem przy uwzględnieniu czynników ryzyka takich jak płeć, wiek, skurczowe ciśnienie tętnicze, stężenie cholesterolu całkowitego (TC) i nikotynizm. Wśród wprowadzonych zmian można wymienić rozszerzenie grupy wiekowej (z 65 do 70 lat), zmniejszenie przeszacowania ryzyka u osób w wieku podeszłym poprzez uwzględnienie interakcji między wiekiem i pozostałymi czynnikami ryzyka oraz usunięcie kategorii stężenia TC 8 mmol/l (osoby te kwalifikują się do dalszej oceny).

Podobnie jak w poprzednich wytycznych wyróżnia się 4 kategorie ryzyka SN, dla których jednak zmodyfikowano wartości stężenia cholesterolu frakcji lipoprotein o małej gęstości (LDL-C), do jakich należy dążyć u danego pacjenta (pierwszorzędowy cel terapii; tab. 1).

Wyróżniono dodatkowo pacjentów z grupy ekstremalnie dużego ryzyka, do której zakwalifikowano chorych z ASCVD, u których w ciągu 2 lat wystąpiło drugie zdarzenie naczyniowe (niekoniecznie tego samego typu co pierwsze) mimo leczenia statynami w maksymalnej tolerowanej dawce. W przypadku tych chorych można rozważyć jako docelowe stężenie LDL-C <1,0 mmol/l (<40 mg/dl).