Bezpieczeństwo osób trzecich
Ważnym, wymagającym osobnego wspomnienia powodem, uzasadniającym ujawnienie tajemnicy lekarskiej są okoliczności, w których uwzględnienie tajemnicy może sprowadzić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia osób trzecich.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu (9 maja 2002 roku, I ACa 221/02): Odpowiedzialność szpitala za szkodę wynikłą z zaniechania prawidłowego poinformowania osób bliskich o stwierdzonym w krwi pacjenta wirusie żółtaczki typu B. W efekcie popełnionych zaniedbań zakażeniu uległa rodzina pacjenta. Sąd podkreślił, iż szpital/lekarz ma obowiązek szczegółowego powiadomienia pacjenta i członków jego najbliższej rodziny o konsekwencjach nosicielstwa wirusa choroby zakaźnej stwierdzonej u pacjenta.
Przyjmuje się, że w sytuacji, gdy pacjent może stwarzać zagrożenie dla osób trzecich, lekarz powinien w pierwszej kolejności poinformować go o tym oraz pouczyć, aby sam poinformował osoby, które w związku z charakterem relacji łączących z pacjentem są narażone na niebezpieczeństwo, oraz powstrzymał się od tzw. zachowań ryzykownych. Dopiero gdy lekarz będzie miał wątpliwości, czy pacjent dostosuje się do zaleceń, ma prawo ostrzec te osoby, a więc ujawnić tajemnicę lekarską.
Odrębną kwestią jest ujawnienie tajemnicy lekarskiej dotyczącej osoby z zaburzeniami psychicznymi. Należy odnotować, że „lekarz leczący osobę z zaburzeniami psychicznymi jest uprawniony do ujawnienia tajemnicy lekarskiej dotyczącej jej zaburzeń, a zwłaszcza płynących z nich zagrożeń wszędzie tam, gdzie są one realne i dotyczą określonych osób lub przynajmniej określonego kręgu osób”. W tym kontekście warto wskazać na orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Anne-Marie Andersson v. Szwecja. Pacjentka, obywatelka Szwecji, korzystała z pomocy kliniki psychiatrycznej w Göteborgu. Kobieta była rozwódką, mieszkała z najmłodszym synem. Psychiatra wielokrotnie zwracał jej uwagę, iż stwierdzone dolegliwości mogą wywierać negatywny wpływ na dziecko, i zasugerował wizytę w klinice psychiatrii dziecięcej. Matka odrzuciła tę propozycję. W styczniu 1992 roku psychiatra powiedział pacjentce, iż zgodnie z prawem jest obowiązany poinformować opiekę społeczną o tej sytuacji. W wyniku przeprowadzonego postępowania syn pani Andersson został skierowany do jednostki edukacyjno-terapeutycznej.
Zdaniem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ingerencja w sferę praw i wolności pacjentki była zgodna z prawem i niezbędna w demokratycznym społeczeństwie.
Sprawa Tarasoff et al. v. The Regents of the University of California – sąd orzekł o odpowiedzialności cywilnej lekarza, który zaniechał ostrzeżenia kobiety o niebezpieczeństwie grożącym jej ze strony chorego. Pacjent korzystający z opieki psychoterapeuty wielokrotnie wyrażał zamiar zamordowania byłej narzeczonej.
Pytania zadawane przez dziennikarzy często odnoszą się do uzyskania od lekarza informacji o stanie zdrowia konkretnego pacjenta. Warto zatem wskazać na przepisy, które regulują zasady przekazywania przez lekarza tych informacji. Zgodnie z ustawą o zawodach lekarza i lekarza dentysty (art. 31 ust. 6), jeśli pacjent nie ukończył 16 lat lub jest nieprzytomny albo niezdolny do zrozumienia informacji, lekarz o jego stanie zdrowia informuje: małżonka, krewnego, powinowatego do drugiego stopnia w linii prostej, przedstawiciela ustawowego lub osobę pozostającą we wspólnym pożyciu lub osobę wskazaną przez pacjenta.