MT: Kiedy i w jakich przypadkach można sięgnąć po antybiotyk i jakiego typu?
L.K.: W przypadkach infekcji bakteryjnych u ciężarnych – tak jak u innych chorych – zaleca się stosowanie antybiotykoterapii. Należy pamiętać jedynie o tym, że niektórych grup antybiotyków nie wolno stosować w ciąży, ponieważ mają udowodnione działanie niekorzystne na płód. Stosunkowo bezpiecznie można stosować antybiotyki z grupy penicylin syntetycznych, większość cefalosporyn oraz niektóre makrolidy. Oczywiście pamiętajmy, że przy infekcjach wirusowych antybiotyk nie zadziała. Jeżeli natomiast od początku infekcji istnieje podejrzenie zakażenia bakteryjnego, np. anginy, bezwzględnie trzeba włączyć antybiotyk, a lekarze rodzinni zwykle dobrze orientują się, jaki antybiotyk zadziała przy jakiej infekcji.
Jeżeli lekarz stwierdzi, że w przebiegu infekcji wirusowej doszło do nadkażenia bakteryjnego, często niezbędne jest zastosowanie antybiotykoterapii.
Właściwa terapia jest bardzo ważna. Znacznie większym ryzykiem niż podanie antybiotyku jest przedostanie się bakterii do płodu i wywołanie infekcji wewnątrzmacicznej.
Odrębny problem dla lekarza stanowią pacjentki z różnego typu alergiami.
U tych chorych stany zapalne dróg oddechowych mogą spowodować stany spastyczne oskrzeli. Wskazane jest, aby taka pacjentka skorzystała z porady pulmonologa czy alergologa. Często stosuje się w takich przypadkach leki wziewne, które zapobiegają stanom spastycznym oskrzeli. W tej grupie leków większość preparatów bezpiecznie można stosować w ciąży.
MT: A jakie są zalecenia w zakresie profilaktyki? O czym lekarz powinien przypomnieć pacjentce?
L.K.: Podstawowa zasada: w okresie nasilonych infekcji, czyli jesienią i wczesną wiosną, należy unikać dużych skupisk ludności, np. centrów handlowych, bo większość zakażeń przenosi się drogą kropelkową. Lepiej też unikać kontaktów z chorymi w rodzinie czy w pracy. Dużo spacerować, jeśli pogoda to umożliwia – lekarz powinien przyszłej matce zalecić co najmniej godzinę ruchu dziennie na świeżym powietrzu. Aktywne ciężarne mają zwykle wyższy poziom hemoglobiny, lepsze samopoczucie, rzadziej skarżą się na dolegliwości bólowe ze strony kręgosłupa. Zawsze zachęcam swoje pacjentki do właściwej aktywności fizycznej, oczywiście jeżeli nie są zagrożone poronieniem lub przedwczesnym porodem. Są specjalne ćwiczenia zalecane w ciąży. Pamiętajmy, że w trakcie ruchu uwalniają się endorfiny, powodujące uczucie zadowolenia, a aktywność fizyczna w ciąży ma korzystny wpływ na przebieg porodu.
Zagadnieniem często nurtującym ciężarne pacjentki są szczepienia przeciw grypie. Zgodnie z obowiązującą wiedzą ciężarna może, a nawet powinna, zaszczepić się. Szczepienia można wykonać niezależnie od wieku ciążowego, nawet w I trymestrze. Przeciwwskazaniem jest jedynie uczulenie na szczepionkę grypy, które pojawiło się po wcześniejszym szczepieniu pod postacią pokrzywki lub duszności.
Pamiętajmy, że grypa u ciężarnych przebiega ciężej i daje więcej powikłań ze strony układu oddechowego niż u pozostałych chorych, dlatego WHO zaleca szczepienie ciężarnych przeciw grypie. O takiej profilaktyce należy bezwzględnie przypominać kobietom w ciąży.