Medycyna sportowa

Właściwe ćwiczenia zamiast gimnastyki korekcyjnej

Mgr fizj. Mateusz Kozinoga

Klinika Chorób Kręgosłupa i Ortopedii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu,Rehasport Clinic Poznań

Do najczęściej występujących błędów postawy zaliczamy zespół skrzyżowania górnego (obręczy barkowej) i zespół skrzyżowania dolnego (obręczy biodrowej). Postępowanie fizjoterapeutyczne obejmuje usunięcie restrykcji w obrębie tkanek miękkich oraz ćwiczenia wzmacniające mięśnie antagonistyczne w stosunku do mięśni skróconych. Celem fizjoterapii jest wyuczenie czynnej autokorekcji postawy ciała (prostowania się) wykonywanej przez dziecko w pozycjach funkcjonalnych (siedzenie, stanie, chodzenie).


Fizjoterapeuta zyskuje rangę regulowanego zawodu medycznego. W ślad za tym zwiększa się odpowiedzialność fizjoterapeuty za podejmowane decyzje terapeutyczne oraz ich skuteczność. Jednym z istotnych obszarów aktywności są dla fizjoterapeuty zagadnienia rozwoju fizycznego dziecka w warunkach prawidłowych i patologicznych, objęte ogólną i upraszczającą nazwą diagnostyki i terapii wad postawy ciała.

Mimo że istnieją liczne definicje prawidłowej postawy ciała, trudno znaleźć taką, która w jasny sposób wykreśla granice pomiędzy normą a patologią. Ogólnie przez prawidłową postawę rozumie się optymalny układ poszczególnych części ciała sprzyjający funkcji organizmu. W trakcie rozwoju dziecka postawa fizjologiczna podlega znacznym zmianom, jest zależna od czynników genetycznych, konstytucjonalnych, a nawet psychicznych. Fizjologiczna zmienność postawy utrudnia rozpoznanie postawy patologicznej i powoduje ryzyko nadrozpoznawalności wad postawy oraz zbędnej terapii (overdiagnosis, overtreatment).

Nieprawidłowa postawa ciała może być zewnętrznie widocznym objawem rozmaitych schorzeń zarówno ortopedycznych (kręgosłupa, biodra, kolana), jak i chorób wewnętrznych (reumatologicznych, neurologicznych). Zaobserwowanie nieprawidłowej postawy zmusza zatem do pogłębionej diagnostyki w kierunku wykrycia potencjalnych organicznych przyczyn odchylenia od postawy prawidłowej. Brak wiedzy i umiejętności badania klinicznego stwarza w takiej sytuacji ryzyko niedostatecznego rozpoznania i niewystarczającego leczenia (underdiagnosis, undertreatment).

Diagnostyka postawy ciała dziecka i nastolatka powinna się opierać na obiektywnych, mierzalnych badaniach, wykorzystujących pomiary podlegające liczbowej interpretacji. Ocena na oko skutkująca rozpoznaniami opisowymi „garbienie się”, „odstające łopatki” itp. powinna być zastępowana klinicznymi pomiarami kątowymi (kąt kifozy piersiowej, kąt lordozy lędźwiowej, wielkość nachylenia kości krzyżowej mierzone za pomocą inklinometru), pomiarami liniowymi (dekompensacja liniowa tułowia, głębokość lordozy szyjnej i lędźwiowej), ilościową oceną zmniejszenia elastyczności mięśni (pomiar niedoboru zakresu ruchu w stawie goniometrem), pomiarem siły mięśni (testami mięśniowymi), pomiarem kąta rotacji tułowia (skoliometrem lub smartfonem z aplikacją).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wady postawy ciała

Wady postawy ciała możemy podzielić na pojedyncze błędy w postawie ciała (rzadsze) lub połączone w zespoły błędy w postawie ciała (częstsze). [...]

Postępowanie fizjoterapeutyczne

W przypadku błędów w postawie ciała postępowanie fizjoterapeutyczne rozpoczyna się od usunięcia restrykcji w obrębie tkanek miękkich, których obecność uniemożliwia lub [...]

Podsumowanie

Diagnostyka wad w postawie ciała dziecka i nastolatka, wbrew utartym opiniom, nie jest łatwa i na wszystkich etapach wymaga dobrej współpracy [...]

Do góry