Farmakoterapia

Praktyczny przewodnik – farmakoterapia nadciśnienia tętniczego w ciąży

Dr hab. med. Agnieszka Olszanecka I Klinika Kardiologii

Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego UJ CM

Nadciśnienie tętnicze jest najczęstszym problemem kardiologicznym, z którym spotykamy się u kobiet ciężarnych. Według aktualnych statystyk występuje u 6-10 proc. pacjentek w ciąży i nadal stanowi jedną z głównych przyczyn śmiertelności matek i płodów.[1]

Na początku XX wieku różne gremia ekspertów opracowały wytyczne postępowania w nadciśnieniu w ciąży, zawierające informacje o rozpoznawaniu i postępowaniu w tej sytuacji, co przełożyło się na poprawę wyników leczenia i rokowania u kobiet w ciąży powikłanej nadciśnieniem. W czasie ostatnich dwóch dekad przybyło dokumentów na temat leczenia nadciśnienia w ciąży, ale stanowiska różnych towarzystw naukowych często były niespójne, a wręcz rozbieżne, co utrudniało uporządkowanie wiedzy i stosowanie jej na co dzień w praktyce lekarskiej.

Warto zdać sobie sprawę z kilku przyczyn tego problemu. Największą trudnością dotyczącą formułowania zaleceń dotyczących farmakoterapii nadciśnienia w ciąży jest mała liczba badań i danych o bezpieczeństwie leków przeciwnadciśnieniowych dla matki i dziecka. Wskazania rejestracyjne leków i dane z rejestrów ograniczają możliwość formułowania wytycznych dla klas poszczególnych leków. Wszystkie leki hipotensyjne przechodzą przez łożysko i wobec tego mogą potencjalnie wywierać niekorzystne działanie na płód. Niedawno opublikowano systematyczną analizę 47 publikacji oceniających wpływ ekspozycji in utero na działanie leków przeciwnadciśnieniowych.[2] Autorzy podnoszą kwestię trudności z doborem badań odpowiedniej jakości, bowiem większość opublikowanych danych pochodziła z niewielkich liczebnie grup i miała znaczne ograniczenia metodologiczne. Wyniki pracy wskazują jednoznacznie, że nadciśnienie tętnicze jest głównym czynnikiem ryzyka przedwczesnych porodów i niskiej wagi urodzeniowej. Wykazano także, iż ryzyko przedwczesnego porodu jest związane z faktem leczenia przeciwnadciśnieniowego, ale ta zależność wynika raczej z ciężkości samej choroby nadciśnieniowej niż bezpośredniego wpływu leków. Leczenie przeciwnadciśnieniowe u ciężarnych zmniejszało natomiast istotnie ryzyko zakończenia ciąży ze wskazań nagłych.[2]

Inne problemy, na które napotykamy, rozważając postępowanie u ciężarnych, to sama definicja i sposób rozpoznawania nadciśnienia tętniczego w ciąży.

Ciśnienie tętnicze charakteryzuje duża zmienność, a nierzadkim zjawiskiem u kobiet w ciąży jest tzw. nadciśnienie białego fartucha (podwyższone wartości ciśnienia jedynie w pomiarach gabinetowych, przy prawidłowych wynikach pomiarów domowych i w 2...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Klasyfikacja nadciśnienia w ciąży

Stanowisko PTNT, PTK oraz PTGiP[3] wyróżnia dwa odrębne patofizjologicznie stany kliniczne w ciąży:

Rozpoznanie nadciśnienia w ciąży

Definicja nadciśnienia tętniczego w ciąży opiera się na wartościach ciśnienia tętniczego uzyskanych w pomiarach gabinetowych. Wartości skurczowego ciśnienia ≥ 140 mmHg i ≥ 90 [...]

Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego w ciąży

Podstawowym celem leczenia kobiet ciężarnych jest zapobieganie powikłaniom u matki i dziecka oraz staranne wyważenie korzyści z leczenia matki (ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych) i ryzyka jego [...]

Nadciśnienie tętnicze przewlekłe

U kobiet z przewlekłym nadciśnieniem tętniczym optymalne postępowanie obejmuje pełną diagnostykę przed planowaną ciążą. Zaleca się wykonanie badań podstawowych zgodnie z obowiązującymi wytycznymi: morfologii, [...]

Nadciśnienie wywołane ciążą i stan przedrzucawkowy

Nadciśnienie indukowane ciążą rozwija się po 20. tygodniu ciąży i zazwyczaj ustępuje po 42 dniach od rozwiązania ciąży. Komplikuje ono 6-7 proc. [...]

Nadciśnienie przewlekłe z nałożonym stanem przedrzucawkowym

Przewlekłe nadciśnienie tętnicze stanowi czynnik ryzyka stanu przedrzucawkowego, czyli nałożenia na przewlekłe nadciśnienie nadciśnienia indukowanego ciążą z białkomoczem. Podejrzenie stanu przedrzucawkowego nałożonego [...]

Leczenie nadciśnienia tętniczego u kobiety w okresie laktacji

Metylodopa przenika do mleka w niewielkich ilościach. Czynnikiem ograniczającym jej stosowanie w okresie laktacji jest możliwość indukcji lub nasilenia poporodowej depresji. B-adrenolityki są [...]

Do góry