Osteoporoza

Palenie tytoniu, mała aktywność fizyczna, leczenie glikokortykosteroidami oraz zapalenie systemowe są czynnikami ryzyka rozwoju osteoporozy, którą rozpoznaje się bardzo często u pacjentów z POChP, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.26 Sprzyjają temu nieprawidłowe odżywianie się i ograniczenie czasu przebywania na wolnym powietrzu. Oba te czynniki przyczyniają się do zmniejszenia stężenia witaminy D, co wykazano w kilkunastu przekrojowych badaniach dotyczących pacjentów z POChP.27 Witamina D ma znaczenie dla prawidłowego stanu tkanki kostnej, a także wpływa na przebieg procesów zapalnych. Obecnie trwa kilka badań dotyczących jej suplementacji w POChP. Szczególne znaczenie w kontekście POChP mają złamania kompresyjne kręgów w przebiegu osteoporozy, które powodują zmniejszenie objętości klatki piersiowej i mogą być przyczyną obniżenia pojemności oddechowej. Ocena układu kostnego powinna być rutynowym elementem opieki nad pacjentem z POChP. Podstawowe znaczenie ma w tym przypadku zwiększenie poziomu aktywności fizycznej i zaprzestanie palenia tytoniu.

Złamania kompresyjne

Szczególne znaczenie w kontekście POChP mają złamania kompresyjne kręgów w przebiegu osteoporozy, które powodują zmniejszenie objętości klatki piersiowej i mogą być przyczyną obniżenia pojemności oddechowej.

Zaburzenia poznawcze i neurologiczne

U pacjentów z POChP często stwierdza się neuropatię obwodową (w tym wydłużenie czasu przewodzenia przez nerw przeponowy). Obserwowano także zwiększoną pobudliwość odpowiedzialnych za przeponę ośrodków w korze ruchowej mózgu.28,29 Pacjenci często skarżą się na skurcze mięśni, jednak dane naukowe na ten temat praktycznie nie wykraczają poza znane powiązanie tego objawu z długodziałającymi lekami rozszerzającymi oskrzela.

U pacjentów z POChP opisano występowanie nieznacznego upośledzenia zdolności poznawczych spowodowanego hipoksją, które może wpływać w szczególności na procesy przetwarzania informacji i pamięci werbalnej. Takie zaburzenia utrudniają pacjentom zrozumienie i przestrzeganie zasad leczenia oraz przyswajanie informacji o sposobie użytkowania nowych urządzeń wykorzystywanych w terapii zaostrzeń.30 U pacjentów tych często występuje także depresja; uważa się, że ma ona charakter reaktywny, związany z ograniczeniami i dolegliwościami spowodowanymi przez chorobę, i nie odznacza się szczególnym obrazem klinicznym. Zgodnie z normami jakości opieki medycznej w POChP opublikowanymi niedawno przez National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE) należy u tych pacjentów corocznie dokonywać kompleksowej oceny klinicznej i psychospołecznej z wykorzystaniem takich narzędzi jak skala Hospital Anxiety and Depression Score. Depresję u pacjentów z POChP leczy się zgodnie z przyjętymi zasadami, stosując ćwiczenia, psychoterapię i leczenie farmakologiczne. Lęk związany z uczuciem duszności może ustąpić dzięki rehabilitacji pulmonologicznej i nauce sposobów regulacji oddechu, takich jak wydech przez zwężone usta.

Inne zaburzenia

Chorobom płuc często towarzyszy choroba refluksowa przełyku, co może mieć związek z upośledzeniem czynności dolnego zwieracza przełyku pod wpływem spłaszczenia przepony. Należy odnotować, że w badaniu ECLIPSE (Evaluation of COPD Longitudinally to Identify Predictive Surrogate Endpoints) stwierdzono zależność między występowaniem objawów refluksu a częstymi zaostrzeniami POChP.31 U ok. 10% pacjentów z POChP stwierdza się niedokrwistość charakterystyczną dla chorób przewlekłych; obniża ona dodatkowo jakość życia i pogarsza przeżycie.32

Wnioski

U pacjentów z POChP często stwierdza się szereg patologii pozapłucnych, co znalazło swoje odzwierciedlenie w krajowych i międzynarodowych wytycznych, jak również w opublikowanych niedawno przez NICE standardach jakości opieki nad pacjentami z POChP. Pozapłucne następstwa POChP należy uwzględniać, rozpoznawać i leczyć, obecnie nie ma jednak wystarczających danych, by zaproponować optymalne strategie diagnostyki przesiewowej, badań i leczenia.

Do góry