Immunoterapia
Swoista immunoterapia alergenowa (SIA) nie jest polecana w terapii alergii na pokarm, ponieważ wykazuje niezadowalający stosunek efektywności do ryzyka i znajduje się nadal na etapie badań klinicznych, które obejmują metody odczulania za pomocą natywnych oraz rekombinowanych alergenów metodą doustną, podjęzykową, podskórną i naskórkową. SIA w ocenie laboratoryjnej, w wymiarze eksperymentalnym zwiększa tolerancję alergenów pokarmowych, anergię komórek immunokompetentnych, głównie limfocytów T, i zmniejsza ekspresję receptorów dla IgE, ale te zachęcające wyniki nie przekładają się obecnie w pełni na praktykę kliniczną.38 Poszukuje się ciągle nowych dróg odczulania na alergeny orzeszków ziemnych, które są przyczyną około połowy przypadków śmiertelnych anafilaksji indukowanej pokarmem.39 Pozytywne wyniki uzyskano, stosując immunoterapię doustną oraz podjęzykową w leczeniu alergii na orzeszki ziemne.
Podejmuje się również próby zastosowania diety zawierającej zdegradowane przez gotowanie alergeny mleka lub jajka.38 Wykazano, że obecne w jajkach alergeny owoalbumina i owomukoid, poddane działaniu wysokiej temperatury, mają wprawdzie ograniczoną zdolność wiązania się z IgE, ale nie są zdolne do aktywowania bazofilów na drodze IgE-zależnej.40
Podsumowanie
Alergia na pokarm należy do grupy reakcji nadwrażliwości pokarmowej o podłożu immunologicznym. Lista pokarmów, które najczęściej wywołują alergię, obejmuje produkty zwierzęce (mleko, jajka), ryby, skorupiaki, mięczaki i produkty roślinne (zboża, rośliny pietruszkowate, orzechowate, strączkowe, psiankowate, słonecznikowate, gorczyczne oraz śliwowate). Niektóre z nich pełnią funkcję panalergenów i odpowiadają za krzyżowe reakcje alergiczne pomiędzy alergenami pokarmowymi i wziewnymi. Z alergią pokarmową współwystępują ponadto inne choroby alergiczne, najczęściej astma oskrzelowa, atopowe zapalenie skóry, eozynofilowe zapalenie przełyku i anafilaksja indukowana wysiłkiem.
Profilaktyka pierwotna wystąpienia alergii na pokarm obejmuje karmienie piersią niemowląt, a w przypadku karmienia sztucznego podawanie hydrolizatów białkowych, stosowanie probiotyków, prebiotyków i symbiotyków. Innym działaniem profilaktycznym jest uzyskiwanie tolerancji pokarmów przez ich odpowiednio wczesne wprowadzanie do diety niemowlęcia. W profilaktyce farmakologicznej można wziąć pod uwagę stosowanie witaminy D3, kwasu foliowego, witaminy A, witaminy C, mikroelementów i flawonoidów, a złotym standardem profilaktyki niefarmakologicznej jest unikanie alergenu przez stosowanie diety eliminacyjnej.
Farmakoterapia zależy od charakteru objawów i chorób towarzyszących. Jej podstawą są leki przeciwhistaminowe drugiej generacji i leki stabilizujące komórkę tuczną, takie jak kromoglikan sodowy podawany doustnie oraz ketotifen. W razie ostrych objawów o cechach anafilaksji stosuje się dodatkowo adrenalinę i leki z grupy antagonistów receptora H2 parenteralnie.
Swoista immunoterapia alergenowa znajduje się na etapie badań klinicznych; obecnie nie jest zalecana w standardowym postępowaniu, również ze względu na poważne działania niepożądane. Duże nadzieje wiąże się natomiast z uzyskiwaniem tolerancji pokarmów przez zastosowanie diety zawierającej zdegradowane ciepłem alergeny pokarmowe, które nie są w stanie aktywować bazofilów na drodze IgE-zależnej.