Ból to najczęstszy objaw skłaniający chorego do szukania pomocy lekarskiej. Zazwyczaj spełnia funkcję ostrzegawczo-obronną, będąc sygnałem istniejącego zagrożenia i choroby. Jeżeli trwa długo, traci funkcję ostrzegawczą i staje się źródłem cierpienia prowadzącym do obniżenia jakości życia.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpocząć leczenie bólu według drabiny analgetycznej
• zintensyfikować leczenie bólu według drabiny analgetycznej
• zmodyfikować leczenie bólu w przypadku wystąpienia działań niepożądanych
• rozpoznać przypadki podczas leczenia bólu wymagające konsultacji innych specjalistów

Wprowadzenie

W 1986 r. World Health Organization (WHO) wprowadziła schemat farmakologicznego leczenia bólu, w szczególności nowotworowego. Jego zastosowanie zapewnia skuteczne przeciwdziałanie bólowi u 85-95% pacjentów. Podstawą założenia jest indywidualizacja farmakoterapii na podstawie doboru leków analgetycznych. W wyborze należy uwzględnić patomechanizm powstawania bólu, jego natężenie i lokalizację, a także profil farmakokinetyczno-farmakodynamiczny leków przeciwbólowych. Leczenie bólu przy użyciu drabiny analgetycznej WHO opiera się na pomiarze natężenia bólu, gdyż pozwala to na wybór leku przeciwbólowego w zależności od natężenia bólu.

Z badań epidemiologicznych wynika, że silny, przewlekły ból u dorosłych występuje prawie u 5% populacji, natomiast umiarkowany u 12%. Codziennie ból stwierdza się u 8,86% populacji. Inne badania wskazują, że 27% osób dorosłych w Polsce cierpi z powodu bólu przewlekłego. Ból przewlekły definiowany jest także jako „ból, który wykracza poza przewidywany czas zdrowienia”. International Association for the Study of Pain (IASP) przyjmuje, że dla bólu pochodzenia nienowotworowego granica pomiędzy bólem ostrym i przewlekłym wynosi 3 miesiące. Odnosi się to do wszystkich rodzajów bólu bez względu na mechanizm ich powstawania. Czasami u pacjentów pojawia się ostry ból (pooperacyjny, pourazowy, ostry ból kręgosłupa – półpaścowy), który u niektórych trwa długo i staje się bólem przewlekłym. Określenie „ból przetrwały” odnosi się najczęściej do bólu pooperacyjnego utrzymującego się przez długi czas po zagojeniu się rany.¹

Warunkiem prawidłowego rozpoznania i efektywnego leczenia bólu oraz związanych z nim problemów, takich jak depresja, niepełnosprawność fizyczna i obniżenie jakości życia, jest pełna, dostosowana do wieku ocena. Powinna być dokonana podczas pierwsz...

Aby dobrze przeprowadzić ocenę kliniczną bólu, należy uwzględnić: