Terapia hiperbarycznym tlenem

Nie jest jasne, których pacjentów należy leczyć hiperbarycznym tlenem. Inne wątpliwości związane z tą terapią dotyczą optymalnego ciśnienia, jakie powinno panować w komorze, liczby sesji i czasu, jaki maksymalnie może upłynąć od zatrucia, by zastosowanie hiperbarycznego tlenu było jeszcze skuteczne. W opisach przypadków stwierdzono poprawę w zakresie następstw zatrucia po seriach sesji z zastosowaniem hiperbarycznego tlenu, które rozpoczęto kilka dni po zatruciu.53 Mechanizmy prawdopodobnych korzyści są jednak nieznane. Większość klinicystów nie podaje hiperbarycznego tlenu, jeśli od zatrucia tlenkiem węgla upłynęły >24 godziny.54 Prowadzone jest właśnie jednoośrodkowe, podwójnie zaślepione badanie (ClinicalTrials.gov, nr NCT00465855) oceniające wpływ jednej lub trzech sesji z hiperbarycznym tlenem na odsetek zaburzeń czynności poznawczych w 6. tygodni po zatruciu tlenkiem węgla. W badaniu biorą udział pacjenci, u których do zatrucia doszło przypadkowo, a ekspozycja trwała <24 godzin.

Inne metody leczenia

Zapalenie spowodowane tlenkiem węgla wpływa na uszkodzenie tkanek. Nie wiadomo, czy leczenie przeciwzapalne lub inne postępowanie neuroprotekcyjne, takie jak indukowana hipotermia, mogłoby poprawić wyniki terapii zatrucia tlenkiem węgla.

Wytyczne

The Undersea and Hyperbaric Medical Society zaleca terapię hiperbarycznym tlenem pacjentom z ostrym zatruciem tlenkiem węgla (tj. z objawami krótkotrwałej bądź przedłużającej się utraty przytomności, objawami neurologicznymi, zaburzeniami sercowo-naczyniowymi czy też ostrą kwasicą) lub osobom w wieku ≥36 lat, u których ekspozycja na tlenek węgla trwała ≥24 godziny (łącznie z okresowymi ekspozycjami) lub odsetek hemoglobiny tlenkowęglowej wynosi ≥25%.

Clinical Policies Subcommittee of the American College of Emergency Physicians twierdzi, że hiperbaryczny tlen „jest terapeutyczną opcją dla zatrutych [tlenkiem węgla] pacjentów, jednak jego użycie nie może być zalecane. (…) Żaden z klinicznych wskaźników, łącznie z odsetkiem hemoglobiny tlenkowęglowej, nie identyfikuje podgrupy zatrutych [tlenkiem węgla] pacjentów, u których [hiperbaryczny tlen] prawdopodobnie przyniesie najwięcej korzyści lub też spowoduje szkodę”.55 Podkomisja zaleca przeprowadzenie dużego, wieloośrodkowego badania klinicznego, które zaprojektowano by w identyczny sposób jak opisane wcześniej badanie jednoośrodkowe.17 Moje zalecenia są odmienne od przedstawionych powyżej. Na podstawie dostępnych informacji, obejmujących wyniki badań biochemicznych i przeprowadzonych na zwierzętach, oraz przynajmniej jednej rygorystycznej próby klinicznej zdecydowanie zalecam rozważenie terapii hiperbarycznym tlenem u pacjentów zatrutych tlenkiem węgla.

Wnioski i zalecenia

U pacjentów, którzy zatruli się tlenkiem węgla, tak jak w opisywanym na początku artykułu przypadku, należy natychmiast wdrożyć leczenie normobarycznym tlenem (z największą możliwą frakcją wdychanego tlenu), co przyspiesza wydalanie tlenku węgla. Należy też zidentyfikować i usunąć źródło tlenku węgla.

Zatrucie tlenkiem węgla może mieć trwałe następstwa. Lekarze oceniający pacjentów z ostrym zatruciem powinni rozważyć leczenie hiperbarycznym tlenem. Mimo że kilka randomizowanych badań klinicznych nie wykazało skuteczności takiego leczenia, to w najbardziej rygorystycznych badaniach, odsetek zaburzeń czynności poznawczych w 6. tygodniu wyniósł 25%, co odpowiada 46% redukcji odsetka powikłań stwierdzanego wśród pacjentów otrzymujących tlen normobaryczny.17 Należy poinformować pacjentów, że całkowity powrót do zdrowia po zatruciu może być niemożliwy, i skierować na leczenie powikłań do odpowiednich specjalistów.

Do zatrucia tlenkiem węgla opisanego na wstępie artykułu doszło z powodu wadliwego działania domowego piecyka. Należy informować pacjentów, jak minimalizować ryzyko ekspozycji na tlenek węgla (unikanie pracy silników spalinowych w zamkniętych pomieszczeniach, przeprowadzanie okresowych przeglądów technicznych piecyków). Powinno się ich też zachęcać do kupna i zainstalowania detektorów tlenku węgla.

Do góry