Geriatria

Sposoby leczenia zaburzeń lękowych u osób starszych

lek. Maria Filip

lek. Justyna Jasionowska

dr n. zdr. Małgorzata Kowalczyk

prof. dr hab. n. med. Piotr Gałecki

Klinika Psychiatrii Dorosłych, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Adres do korespondencji: lek. Maria Filip, Klinika Psychiatrii Dorosłych, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, ul. Aleksandrowska 159, 91-229 Łódź; e-mail: mariafilip@interia.pl

Najczęstsze zaburzenia psychiczne u osób starszych to zaburzenia lękowe oraz depresyjne. Leczenie zaburzeń lękowych u takich pacjentów wydaje się trudniejsze, ale może być równie efektywne jak u osób młodych.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien:

  • znać kryteria rozpoznawania zaburzeń lękowych u osób w podeszłym wieku
  • znać objawy charakterystyczne dla zaburzeń lękowych
  • zalecić właściwe postępowanie diagnostyczne oraz lecznicze
  • rozpoznać sytuację wymagającą skierowania pacjenta do specjalisty

Wprowadzenie

Odmienny obraz kliniczny zaburzeń lękowych u osób w wieku podeszłym oraz sygnalizowanie licznych skarg somatycznych przez chorych z tej grupy sprawiają, że rodzaj tych zaburzeń często pozostaje niezdiagnozowany i nieleczony. Tym bardziej istotne wydaje się szerzenie wiedzy na temat zaburzeń psychicznych u osób >65 r.ż. wśród lekarzy różnych specjalności, szczególnie lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, którzy często jako pierwsi mają styczność z pacjentami cierpiącymi na zaburzenia lękowe.

Trafna diagnoza i odpowiednie leczenie są również ważne dla ograniczenia niekorzystnego wpływu zaburzeń nerwicowych na efektywność leczenia chorób współistniejących oraz ogólne funkcjonowanie chorego. Kolejnym istotnym elementem jest pogłębianie wiedzy na temat farmakoterapii w populacji geriatrycznej: interakcji lekowych, ograniczeń wynikających z działań niepożądanych czy różnicy w metabolizmie leków będącej następstwem fizjologicznego procesu starzenia się organizmu. Z tego względu leczenie zaburzeń lękowych u starszych pacjentów wydaje się trudniejsze, ale warto pamiętać, że może być ono równie efektywne jak u osób młodych.

Specyfika zaburzeń lękowych u pacjentów w podeszłym wieku

Postępujący od wielu lat proces starzenia się ludności Polski wyrażony m.in. przez wzrost średniej długości życia, zwiększenie grupy osób w wieku poprodukcyjnym (czyli mających co najmniej 65 lat), stanowi istotny proces społeczny będący przedmiotem zainteresowania specjalistów wielu dziedzin, w tym medycyny i zdrowia publicznego. W 2013 r. liczba ludności Polski wynosiła 38,5 mln, w tym około 5,7 mln stanowiły osoby w wieku ≥65 lat. Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego w 2050 r. liczebność tej grupy zwiększy się o 5,4 mln osób. Średnia długość życia mężczyzny będzie wynosić 81,1 lat (zwiększenie o 9 lat w stosunku do 2013 r.), kobiety zaś 87,5 lat (zwiększenie o 6,4 lat w stosunku do 2013 r.).

Ze względu na powyższe zmiany struktury demograficznej niezwykle ważne staje się szerzenie wiedzy na temat problematyki zaburzeń psychicznych wieku podeszłego wśród lekarzy różnych specjalności. Najczęściej obserwowanymi zaburzeniami psychicznymi ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Problematyka diagnostyki zaburzeń lękowych

Problemy z diagnostyką zaburzeń lękowych u osób starszych wynikają często z odmiennego obrazu klinicznego zaburzeń nerwicowych w tej grupie wiekowej, współwystępowania przewlekłych chorób somatycznych oraz [...]

Zaburzenia lękowe (ICD-10)

Według obowiązującej w Polsce klasyfikacji ICD-10 zaburzenia lękowe należą do grona zaburzeń nerwicowych, które można podzielić na dwie grupy. Do pierwszej należą [...]

Rola osobowości w ryzyku wystąpienia zaburzeń lękowych u seniorów

Zaburzenia lękowe dotyczące populacji osób w wieku podeszłym rozwijają się najczęściej w dzieciństwie lub we wczesnej dorosłości.3 Według Wolitzky-Taylor i wsp. 75% zaburzeń lękowych [...]

Lęk a strach

W ogólnodostępnych opracowaniach popularnonaukowych określenia takie jak strach oraz lęk często używane są jako synonimy. Pojęcia te nie są jednak tożsame i nie [...]

Fizjologiczna reakcja organizmu podczas lęku

Sytuacje stresowe będące bezpośrednią przyczyną dysharmonii procesów biologiczno-psychicznych objawiają się najczęściej w postaci zaburzeń depresyjnych oraz lękowych. Prawidłowe funkcjonowanie każdego ze szczebla [...]

Leczenie

W leczeniu zaburzeń lękowych u osób starszych uwzględnia się oddziaływania farmakologiczne oraz psychoterapeutyczne. Oddziaływania farmakologiczne mają na celu leczenie chorób somatycznych, które powodują [...]

Psychoterapia

Podejście do wprowadzania i stosowania metod oddziaływań terapeutycznych u osób w podeszłym wieku jest niejednolite. Uzasadnione i właściwe jest jednak w miarę możliwości podjęcie leczenia skojarzonego [...]

Podsumowanie

Można powiedzieć, że proces starzenia sam w sobie niesie ładunek lęku oraz konieczność zmagania się z poczuciem straty, zarówno własnej (np. z utratą sprawności [...]
Do góry