Profesjonalizm lekarski

Cykl „Profesjonalizm lekarski” koordynowany jest przez dr. n. med. Janusza Janczukowicza, Kierownika Centrum Edukacji Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Żydzi u lekarza

dr Paweł Przyłęcki

Centrum Edukacji Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Mateusz Majman – korekta merytoryczna i pomoc w opracowaniu artykułu

Adres do korespondencji: dr Paweł Przyłęcki, Centrum Edukacji Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. E-mail: pawel.przylecki@umed.lodz.pl

W tradycji żydowskiej podstawę stanowi halacha (prawo żydowskie) zawierająca zasady dotyczące życia codziennego, stosunków społecznych, a także zdrowia. Norm tych przestrzegają przede wszystkim Żydzi ortodoksyjni, pozostali natomiast stosują się do nich mniej lub bardziej restrykcyjnie.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien wiedzieć:

  • kto jest uważany za Żyda według żydowskiego prawa
  • jakie są główne odłamy religijne w judaizmie
  • jaka jest sytuacja prawna Żydów w Polsce
  • jaką rolę religia odgrywa w życiu codziennym Żydów
  • jakie są zasady kaszrutu
  • jaki jest stosunek judaizmu do kwestii bioetycznych dotyczących życia i śmierci

Wprowadzenie

Judaizm jest religią, w której w ciągu wieków ukształtowało się wiele odłamów i nurtów. W zależności od tego, do jakiego odłamu należy dany wyznawca, jego postrzeganie poszczególnych norm, nakazów i zakazów różni się. Pisanie zatem o rzeczach istotnych dla wyznawców judaizmu w opiece medycznej jest bardzo trudne. Judaizm zawiera wiele zasad odnośnie do tego, jak postępować w życiu codziennym, a z nich wynikają bardziej szczegółowe normy dotyczące podejścia do kwestii bioetycznych, a także zdrowia i choroby. Do reguł tych stosują się jednak Żydzi ortodoksyjni, pozostali natomiast, stanowiący większość tej populacji, przestrzegają poszczególnych zasad w mniejszym bądź większym stopniu.

Celem tego artykułu jest przybliżenie pracownikom systemu opieki zdrowotnej zasad judaizmu ortodoksyjnego i wpływu religii na życie Żydów, tak aby łatwiej było im zrozumieć zachowania pacjentów pochodzących z tej grupy.

Żydzi w Polsce i na świecie

Trudna historia wywarła ogromny wpływ na to, kim Żydzi są współcześnie. Naród żydowski zmuszony był bowiem kształtować swoją tożsamość na terenie obcych państw, a w czasie II wojny światowej przeszedł masową eksterminację. Obecnie jest rozproszony po całym świecie.

Według danych na świecie żyje ponad 14,3 mln Żydów,1 aczkolwiek liczba ta nie obejmuje wszystkich osób mających korzenie żydowskie, a tylko te, które identyfikują się z tą grupą. Wiele osób zapewne nawet nie wie, że ma żydowskie pochodzenie. Najwięcej Żydów mieszka w Izraelu (6,2 mln), jest to jednak mniej niż połowa całej populacji.1 Największe skupisko diaspory żydowskiej znajduje się natomiast w Stanach Zjednoczonych, gdzie mieszka 5,7 mln Żydów.1 W Europie, w której przed II wojną światową żyło najwięcej Żydów, obecnie mieszka ok. 10% całej populacji.1 Polska przed 1939 r. była jednym z głównym miejsc zamieszkania diaspory żydowskiej. Jej wielkość szacowano na ok. 3,5 mln osób, co stanowiło 10% ogółu ludności.2 Określenie liczby Żydów mieszkających obecnie w Polsce jest dość trudne i można spotkać się z różnymi informacjami na ten temat. Według danych Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 r. przynależność do mniejszości żydowskiej zadeklarowały 7353 osoby.2 Natomiast według danych publikowanych systematycznie w American Jewish Yearbook w Polsce w 2015 r. mieszkało 3200 Żydów.1

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Różnorodność judaizmu

Tradycyjnie judaizm był przez Żydów określany jako zbiór nauk i przykazań będących elementem przymierza Boga z Izraelem. Z tego powodu nawet współczesne środowiska żydowskie [...]

Status prawny gmin wyznaniowych w Polsce

W Polsce działa pięć związków wyznaniowych, które reprezentują głównie judaizm ortodoksyjny oraz reformowany. Największy związek (ok. 2000 członków) i jedyny, którego działalność jest [...]

Elementy tradycji żydowskiej

Naród żydowski ma bardzo bogatą tradycję, kształtowaną przez wiele wieków. Tradycja żydowska oznacza zbiór praw mówiących, jak należy postępować. Podstawą formowania [...]

Rytuały, obyczaje żydowskie i stosunki społeczne

W tej części wskażę jedynie wybrane zasady wpływające na obyczajowość i stosunki społeczne tradycyjnych Żydów.

Judaizm a zasady żywienia

Kaszrut w języku hebrajskim oznacza zbiór zasad religijnego prawa żydowskiego dotyczących odżywiania się. Słowo „kasz rut” pochodzi od hebrajskiego rdzenia kaf-szin-resz oznaczającego [...]

Judaizm a planowanie rodziny

Jak już wspomniano, w judaizmie obowiązkiem jest małżeństwo i posiadanie dzieci. Mężczyzna, w przeciwieństwie do kobiety, nie może nie zawrzeć małżeństwa i nie wolno mu [...]

Stosunek judaizmu do ciała i śmierci

Według judaizmu życie jest największą wartością, gdyż jest dane od Boga. W związku z tym osoba chora ma obowiązek zrobić wszystko, co w jej [...]

Podsumowanie

Żydzi kształtowali swoją obyczajowość i normy postępowania na podstawie Tory, która często zawiera bardzo szczegółowy opis zachowań właściwych w życiu codziennym. Można powiedzieć, [...]

Do góry