Onkologia

Leczenie paliatywne składnikami krwi

dr n. med. Aleksandra Rosiek

prof. dr hab. n. med. Ryszard Pogłód

Zakład Transfuzjologii, Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie

Adres do korespondencji: dr n. med. Aleksandra Rosiek, Instytut Hematologii i Transfuzjologii, ul. I. Gandhi 14, 02-776 Warszawa, e-mail: arosiek@ihit.waw.pl

Krwiolecznictwo stosunkowo często znajduje zastosowanie w medycynie paliatywnej. Może przyczynić się do przedłużenia życia chorego albo przynajmniej złagodzić jego cierpienie i poprawić jakość życia.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

  • rozpoznać przypadki wymagające leczenia paliatywnego składnikami krwi
  • wdrożyć leczenie paliatywne składnikami krwi
  • rozpoznać przypadki, w których można rozważyć zakończenie leczenia paliatywnego składnikami krwi

Wprowadzenie

Medycyna paliatywna (łac. pallium – płaszcz) jest działem medycyny obejmującym leczenie nieuleczalnie chorych znajdujących się w okresie terminalnym śmiertelnej choroby i opiekę nad nimi. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO – World Health Organization) definiuje opiekę paliatywną jako postępowanie mające na celu poprawę jakości życia chorych i ich rodzin w obliczu problemów związanych z nieuleczalną chorobą poprzez zapobieganie cierpieniu i łagodzenie jego nasilenia.1 Jej celem jest zatem łagodzenie przejawów choroby, opanowanie bólu i innych objawów, a także udzielenie pomocy w rozwiązywaniu problemów psychologicznych, socjalnych i duchowych.

Krwiolecznictwo stosunkowo często znajduje zastosowanie w medycynie paliatywnej. Wiąże się to nie tylko z problemami natury medycznej, ale również z zagadnieniami dotyczącymi kwestii organizacyjnych, a także etycznych. Przetoczenia składników krwi stosuje się przede wszystkim w celu złagodzenia objawów wynikających z cytopenii (spadku liczby komórek krwi) towarzyszącej często chorobom nowotworowym, ale również w schyłkowej fazie innych chorób (np. niewydolności wątroby lub nerek).2,3 Do bezpośrednich przyczyn transfuzji należą zazwyczaj niedokrwistość, rzadziej małopłytkowość lub osoczowe zaburzenia krzepnięcia. Najczęściej stosowanymi w medycynie paliatywnej składnikami krwi są koncentrat krwinek czerwonych (KKCz), koncentrat krwinek płytkowych (KKP), rzadziej osocze świeżo mrożone (FFP) i krioprecypitat.

Niedokrwistość

Według definicji WHO o niedokrwistości można mówić, gdy stężenie hemoglobiny (Hb) wynosi <13 g/dl u mężczyzn i <12 g/dl u kobiet (u ciężarnych <11 g/dl).4 Z kolei wg kryteriów Narodowego Instytutu Raka (NCI – National Cancer Institute) niedokrwistość występuje, gdy stężenie Hb obniża się poniżej dolnej granicy przyjętych wartości prawidłowych (12-16 g/dl dla kobiet i 14-18 g/dl dla mężczyzn).5 Niedokrwistość towarzysząca chorobie nowotworowej miewa różne przyczyny i nasilenie, a jej etiologia jest często wieloczynnikowa.6 U chorych z nowotworami złośliwymi bywa skutkiem utraty krwi, zwiększonego niszczenia krwinek czerwonych lub ich zmniejszonego wytwarzania.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

cELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

Małopłytkowość

Małopłytkowość to częsta przyczyna krwawień m.in. u chorych z zaawansowaną chorobą nowotworową. Zanim w drugiej połowie XX w. wprowadzono do użytku koncentrat krwinek płytkowych [...]

Osocze świeżo mrożone i krioprecypitat

Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi wskazania do stosowania FFP w praktyce klinicznej są bardzo ograniczone.11,12,32

Niepożądane reakcje poprzetoczeniowe

Przy przetaczaniu składników krwi należy uwzględnić nie tylko możliwość poprawy stanu klinicznego pacjenta, a przynajmniej jego samopoczucia, ale również ryzyko niepożądanych reakcji [...]

Podsumowanie

Właściwie stosowane krwiolecznictwo pełni pożyteczną funkcję w medycynie paliatywnej. Może przyczynić się do przedłużenia życia pacjenta albo przynajmniej złagodzić jego cierpienie i poprawić [...]

Do góry