Choroby przytarczyc u kobiet w ciąży rozpoznawane są rzadko. Potencjalnie stanowią jednak poważne zagrożenie dla matki i płodu.^1,2

Wprowadzenie

Mechanizmy utrzymywania homeostazy wapniowej i mineralizacji kostnej ulegają znacznym zmianom podczas ciąży i karmienia. Niejako wbrew przewidywaniom długofalowy wpływ tego okresu na układ kostny kobiety jest jednak niewielki.³

Nadczynność przytarczyc

Nadczynność przytarczyc może mieć charakter pierwotny lub wtórny. Pierwotna nadczynność przytarczyc jest najczęściej diagnozowana poza okresem reprodukcyjnym. Jej główną przyczyną są pojedyncze (rzadziej mnogie) gruczolaki lub hiperplazja przytarczyc. Rozpoznanie opiera się na stwierdzeniu typowych cech biochemicznych (tab. 1) u pacjentek z objawami hiperkalcemii (tab. 2).

Niestety, objawy kliniczne nadczynności przytarczyc mogą być mylone z fizjologicznymi reakcjami typowymi dla ciąży. U pacjentek z tym rozpoznaniem anamneza wywiad może wskazywać na przypadki wcześniejszych poronień.

W diagnostyce różnicowej hiperkalcemii należy uwzględniać możliwość wtórnej nadczynności przytarczyc. Pojawia się ona w wielu stanach klinicznych (tab. 3), w których niedobory witaminy D oraz zaburzenia wchłaniania (celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna) wydają się mieć największe znaczenie.

U ciężarnej z bezobjawową hiperkalcemią, u której stężenie wapnia całkowitego nie przekracza 2,93 mmol/l, można prowadzić leczenie zachowawcze obejmujące wymuszoną diurezę z ograniczeniem podaży wapnia w diecie. Unika się diuretyków tiazydowych.

Rozważa się także podanie fosforanów doustnie (w dawce 1,5-3 g/24 h). Do działań niepożądanych wywoływanych przez fosforany należą: biegunka, hipokaliemia i zwapnienia tkanek miękkich.

Stosowanie kalcimimetyków zmniejszających stężenie wapnia poprzez obniżenie stężenia PTH (cynakalcet) nie jest rekomendowane u pacjentek w ciąży.

Stwierdzenie klinicznie jawnej, pierwotnej nadczynności przytarczyc ze stężeniem wapnia całkowitego >2,93 mmol/l jest wskazaniem do leczenia zabiegowego.¹ Optymalnym okresem do przeprowadzenia procedur chirurgicznych wydaje się II trymestr¹, chociaż leczenie można przeprowadzić na każdym etapie ciąży.⁴

Innym argumentem przemawiającym za interwencją chirurgiczną jest zaobserwowanie w okresie ciąży obniżenia filtracji kłębuszkowej o ponad 30% (po wykluczeniu innych przyczyn), stwierdzenie kamicy nerkowej lub nefrokalcynozy czy informacja o wystąpieniu wcześniej zagrażającego życiu przełomu hiperkalcemicznego.