Farmakoterapia
Kliniczne znaczenie interakcji statyn z lekami stosowanymi w chorobach układu krążenia – rekomendacje AHA a wytyczne ESC
dr hab. n. med. Anna Machoy-Mokrzyńska1
prof. dr hab. n. med. Edyta Płońska-Gościniak2
dr hab. n. med. Monika Białecka3
Współczesna farmakoterapia wielu chorób, w tym chorób układu krążenia, opiera się na leczeniu skojarzonym, z wykorzystaniem kilku leków jednocześnie lub w krótkim odstępie czasowym. Chorym obciążonym ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych (na tle miażdżycowym) powszechnie przepisuje się statyny, wykazujące plejotropowe działanie na układ krążenia. W niniejszej pracy przedstawiono efekty interakcji statyn z wybranymi lekami stosowanymi w tej grupie pacjentów, znaczenie takich interakcji, a także rekomendacje kliniczne dotyczące terapii skojarzonej.
Wprowadzenie
Statyny, czyli inhibitory reduktazy 3-hydroksy-3-metyloglutarylo-koenzymu A (HMG-CoA), należą do leków hamujących metabolizm cholesterolu. Używane są zarówno w monoterapii, jak i w leczeniu skojarzonym. Ze względu na efekt hipolipemizujący oraz stosunkowo dobrą tolerancję stanowią grupę leków o szerokim zastosowaniu klinicznym. Statyny mają plejotropowe działanie na układ krążenia: wpływają na czynność śródbłonka, modyfikują aktywność płytek, hamują układ krzepnięcia, stymulują fibrynolizę, działają antyproliferacyjnie na komórki mięśni gładkich naczyń, stabilizują blaszki miażdżycowe, a także hamują reakcje zapalne i wykazują działanie immunomodulacyjne. Dzięki tym właściwościom są wykorzystywane nie tylko w leczeniu hipercholesterolemii, lecz także w prewencji pierwotnej i wtórnej chorób układu krążenia (CVD – cardiovascular disease). Stwierdzono bowiem korelację między przyjmowaniem statyn a zmniejszeniem liczby incydentów wieńcowych, zgonów spowodowanych chorobą wieńcową, udarów i zabiegów rewaskularyzacyjnych.1
Współczesna farmakoterapia wielu chorób, w tym CVD, opiera się na leczeniu skojarzonym, z wykorzystaniem kilku leków jednocześnie lub w krótkim odstępie czasowym. Między lekami podawanymi w tym samym czasie mogą zachodzić interakcje, i to zarówno w fazie farmakokinetycznej, jak i farmakodynamicznej. Mogą one potęgować efekt leczniczy lub być niekorzystne dla pacjenta i zwiększać ryzyko terapii. Jeśli chory przyjmuje większą liczbę leków, mechanizmy interakcji nie zawsze są łatwe do przewidzenia. Warto też pamiętać, że nie wszystkie interakcje lekowe mają znaczenie kliniczne. Nasilenie interakcji lekowych jest proporcjonalne do liczby przyjmowanych leków, stosowanych dawek i czasu trwania leczenia, zależy również od kolejności przyjmowania leków oraz od drogi ich podania.
Kluczowym elementem związanym z metabolizmem leków i możliwością wystąpienia interakcji lekowych jest poznanie roli izoenzymów cytochromu P450 (CYP). Znanych jest już kilkadziesiąt izoenzymów CYP, ale dla metabolizmu leków i występowania interakcj...
