Choroby internistyczne u kobiet w ciąży
Planowanie i przebieg ciąży w nieswoistych zapaleniach jelit
dr hab. n. med. Danuta Owczarek
mgr Renata Domagała-Rodacka
dr n. med. Dorota Cibor
W ostatnich kilkudziesięciu latach wzrasta częstość występowania nieswoistych zapaleń jelit (NZJ). Ponieważ te schorzenia są zwykle rozpoznawane w okresie prokreacyjnym, wzrasta również liczba ciężarnych z NZJ. Obserwuje się jednak, że pacjenci z NZJ mają mniej dzieci w porównaniu z populacją ogólną.
Wprowadzenie. Płodność w NZJ
Wśród pacjentek z NZJ poziom świadomej bezdzietności jest wyższy niż w populacji ogólnej (14-18% vs 6%). Wykazano, że kobiet z NZJ wybierających świadomą bezdzietność jest więcej niż kobiet bezpłodnych w tej grupie chorych. Główny powód takiej decyzji to bardzo często złe wyobrażenie o przebiegu ciąży w NZJ, wynikające przede wszystkim z braku odpowiedniej edukacji pacjentów w okresie rozrodczym.1
W licznych badaniach oceniających płodność w NZJ wykazano, że nie wpływa na nią ani wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG), ani nieaktywna choroba Leśniowskiego-Crohna (ChLC), co oznacza, że chorzy z NZJ w okresie remisji mają taką samą płodność jak osoby w wieku prokreacyjnym w ogólnej populacji. Nie stwierdzono również podwyższonego wskaźnika nieświadomej bezdzietności u mężczyzn lub kobiet z NZJ, którzy nie przebyli operacji.2 Płodność zmniejszają natomiast aktywna ChLC oraz zabiegi operacyjne. Do czynników bezpośrednio wpływających na płodność należą zmiany zapalne obejmujące jajowody i jajniki oraz zmiany okołoodbytnicze, a do pośrednich – przebyte zabiegi operacyjne dające zrosty jajowodów czy redukcja rezerwy jajnikowej (hormon antymüllerowski [AMH – anti-Müllerian hormone], szczególnie w aktywnej ChLC po 30 r.ż.). U mężczyzn zabiegi operacyjne przeprowadzane na miednicy mniejszej mogą prowadzić do impotencji (zaburzenia erekcji, problemy z ejakulacją).
Zgodnie z konsensusem European Crohn’s and Colitis Organization (ECCO) z 2015 r. (The second European evidence-based consensus on reproduction and pregnancy in inflammatory bowel disease) operacje w zakresie miednicy oraz, w mniejszym stopniu, w obrębie jamy brzusznej zwiększają ryzyko, że kobieta nie zajdzie w ciążę (utrudniają poczęcie dziecka) w ciągu roku po zabiegu, a operacje laparoskopowe wykazują mniejszy wpływ na niepłodność w porównaniu z zabiegami otwartymi.3
Ważną informacją są doniesienia o skuteczności zapłodnień in vitro u kobiet z NZJ po przebytym zabiegu operacyjnym proktokolektomii z wytworzeniem zbiornika jelitowego (IPAA – ileal pouch-anal anastomosis), ponieważ wskaźnik udanych zapłodnień w t...
Planowanie ciąży w NZJ
Zgodnie ze wspomnianym konsensusem ECCO z 2015 r.:
