Pierwszy dyżur

Jak pomóc choremu z POChP w przypadku zaostrzenia objawów

prof. dr hab. n. med. Sławomir Chlabicz

Zakład Medycyny Rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Sławomir Chlabicz, Zakład Medycyny Rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul. Mieszka I 4B, 15-054 Białystok

Wprowadzenie

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) to najczęściej występujące przewlekłe schorzenie układu oddechowego, które zwykle jest spowodowane wieloletnią czynną lub bierną ekspozycją dróg oddechowych na dym tytoniowy. Typowo POChP rozpoznaje się u osób po 40 r.ż., u których w wywiadzie stwierdza się duszność (początkowo wysiłkową, a później również spoczynkową), przewlekły kaszel (może występować tylko okresowo) i odkrztuszanie plwociny. Zasadniczym kryterium spirometrycznym rozpoznania POChP jest wartość wskaźnika FEV1/FVC (forced expiratory volume in one second/forced vital capacity – nasilona pierwszosekundowa objętość wydechowa/natężona pojemność życiowa) wynosząca <70% po podaniu krótko działającego leku rozkurczającego oskrzela (np. 400 μg salbutamolu). Alternatywnym kryterium rozpoznania nieodwracalnej obturacji jest zalecana przez niektórych ekspertów tzw. dolna granica normy (LLN – lower limits of normal), w przypadku której za nieprawidłowe uznano wartości FEV1/FVC poniżej 5 percentyla w zdrowej populacji. Częścią naturalnej historii POChP są zaostrzenia.

Zaostrzenie POChP – definicja

Zaostrzenie POChP jest definiowane jako nagłe nasilenie występujących objawów, tj. duszności i kaszlu, oraz zwiększenie ilości i/lub zmiana charakteru odkrztuszanej plwociny. Zmiany te powinny wykraczać poza normalną zmienność z dnia na dzień i prowadzić do modyfikacji leczenia farmakologicznego. Inne objawy, które mogą występować w zaostrzeniu POChP, to uczucie zmęczenia i ucisku w klatce piersiowej. W uproszczonej definicji Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) z 2017 roku zapisano, że zaostrzenie to nagłe nasilenie objawów choroby prowadzące do zmiany leczenia.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Przyczyny zaostrzeń POChP

Za najczęstsze przyczyny zaostrzeń uważa się:

Różnicowanie

Zaostrzenie POChP wymaga różnicowania z:

Ocena nasilenia

Oceniając pacjenta z zaostrzeniem POChP, należy określić nasilenie objawów i ustalić:

Postępowanie

W postępowaniu u chorych z zaostrzeniem POChP znalazły zastosowanie 3 główne grupy leków: leki rozszerzające oskrzela, glikokortykosteroidy oraz antybiotyki.
Do góry