Temat numeru

Postępowanie po ugryzieniu przez psa lub kota

prof. dr hab. n. med. Joanna Zajkowska

lek. Monika Król

lek. Anna Kamieńska

Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Joanna Zajkowska, Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul. Żurawia 14, 15-540 Białystok; e-mail: zajkowsk@umb.edu.pl

Pogryzienia przez zwierzęta, za które w większości przypadków odpowiadają psy i koty, to powszechny problem kliniczny. Wiążą się one z wieloma powikłaniami, wśród których najczęściej notuje się zakażenia. Chociaż częściej dochodzi do pogryzienia przez psy, to jednak pogryzienia przez koty wiążą się z większym ryzykiem wystąpienia infekcji. Profilaktyczna antybiotykoterapia po pogryzieniu przez zwierzę stanowi przedmiot dyskusji. Decydując się na jej wdrożenie, trzeba wziąć pod uwagę m.in. gatunek kąsającego zwierzęcia, ciężkość obrażeń oraz stan układu immunologicznego pacjenta.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien wiedzieć:

  • jakie są możliwe powikłania pogryzienia przez zwierzę
  • jakie drobnoustroje mogą wywoływać zakażenia po pogryzieniu
  • jakie są grupy ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia po pogryzieniu
  • jak postępować w przypadku ugryzienia przez psa lub kota
  • w jakich przypadkach zastosować immunoprofilaktykę wścieklizny i tężca

Wprowadzenie

Pogryzienia przez zwierzęta to powszechny problem kliniczny. Według piśmiennictwa są powodem ok. 1% zgłoszeń na szpitalne oddziały ratunkowe oraz do izb przyjęć. Szacuje się, że psy odpowiadają za 80-90% (ryc. 1-3), zaś koty za 5-15% pogryzień (ryc. 4-6).1

Za pogryzienia odpowiadają również inne zwierzęta domowe, hodowlane i dziko żyjące, m.in. króliki, fretki, świnki morskie, chomiki, szczury, myszy, często nietoperze, a także konie, świnie, dziki, niedźwiedzie i wiele innych (ryc. 1-8). Rana po pokąsaniu (w zależności od zwierzęcia kąsającego) może mieć charakter kłutej, szarpanej, dartej lub miażdżonej. Obrażenia po pogryzieniu przez kota mają zazwyczaj postać głębokiej rany kłutej i częściej ulegają zakażeniu niż te zadane przez psa (tab. 1).1-4 Profilaktyczna antybiotykoterapia po pogryzieniu przez zwierzę jest tematem dyskusyjnym. Przy podejmowaniu decyzji o jej wdrożeniu trzeba wziąć pod uwagę gatunek kąsającego zwierzęcia, ciężkość obrażeń oraz stan układu immunologicznego pacjenta. Należy również ocenić potrzebę profilaktyki przeciwtężcowej i wścieklizny. Właściwe postępowanie jest niezwykle istotne ze względu na ryzyko zakażenia i ciężkich powikłań.5-7

Zagrożenie wścieklizną w Polsce

Pogryzienia przez zwierzęta stanowią istotny problem kliniczny i epidemiologiczny. Z danych Państwowego Zakładu Higieny wynika, że liczba przypadków pogryzień, a co za tym idzie –stosowania swoistych metod profilaktyki poekspozycyjnej wścieklizny jest stale duża.8-14

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Postępowanie po ukąszeniu przez zwierzę

Natychmiastowe, obfite przemywanie rany wodą z mydłem lub nawet samą wodą (przez 10-15 min) po pogryzieniu przez zwierzę może znacznie zmniejszyć ryzyko [...]

Profilaktyka poekspozycyjna wścieklizny

Wścieklizna (rabies) jest chorobą zakaźną układu nerwowego ssaków, wywołaną przez neurotropowego RNA-wirusa z rodziny Rhabdoviridae, rodzaju Lyssavirus.26 Źródłem zakażenia mogą być dzikie [...]

Zakażenia bakteryjne po pogryzieniu

Najczęstszym powikłaniem po pogryzieniu jest zakażenie rany (ryc. 2).1 Wyniki posiewów z zakażonych ran odzwierciedlają z reguły florę jamy ustnej kąsającego zwierzęcia. Należy [...]

Profilaktyka przeciwtężcowa

Tężec to ostra choroba zakaźna wywołana działaniem tetanospazminy – toksyny wytwarzanej przez bakterie Clostridium tetani. Do zakażenia dochodzi w wyniku zanieczyszczenia rany [...]

Podsumowanie

Pogryzienia przez zwierzęta są często spotykane w praktyce klinicznej i stanowią istotny problem epidemiologiczny ze względu na możliwość transmisji patogenów i zakażenia bakteryjnego, tężca [...]
Do góry