Choroby internistyczne u kobiet w ciąży
Żylaki u kobiet w ciąży
dr hab. n. med. Jacek Budzyński1,2
dr n. med. Marek Ciecierski2
Ciąża predysponuje do rozwoju zaburzeń żylnych, spośród których najczęściej stwierdza się: żylaki kończyn dolnych, żylaki sromu, zespół zastoju żylnego miednicy oraz żylną chorobę zakrzepowo-zatorową. Większość tych zaburzeń przebiega łagodnie, niektóre jednak mogą zagrażać życiu matki i dziecka, dlatego wymagają dokładnej diagnostyki. Przyczynowe leczenie przewlekłych zaburzeń żylnych musi być odłożone na czas po rozwiązaniu, jednak w okresie ciąży można zastosować terapie łagodzące objawy. U pacjentek w ciąży leczenie zakrzepicy żylnej heparyną musi być wdrożone tak szybko, jak to tylko możliwe, w celu prewencji takich powikłań jak zatorowość płucna i zespół pozakrzepowy.
Wprowadzenie
W krajach rozwiniętych przewlekłe zaburzenia żylne występują u około 25% osób dorosłych,1 przy czym średnio u 33,3% kobiet i u ok. 20% mężczyzn.2 Zaburzenia żylne rozpoznaje się także u przeszło 20% kobiet ciężarnych.1 W tej grupie chorych występują one przeważnie w kończynach dolnych, ale stwierdza się je także na sromie, w przełyku i w postaci guzków krwawniczych odbytu (tzw. żylaki odbytu).1-5 Celem pracy jest przedstawienie aktualnego stanu wiedzy dotyczącego zaburzeń żylnych u kobiet w ciąży. Ze względu na ograniczone ramy artykułu tematykę publikacji ograniczono do żylaków kończyn dolnych, żylaków sromu oraz zespołu zastoju żylnego miednicy (PCS – pelvic congestion syndrome).
Żylaki kończyn dolnych u kobiety ciężarnej
Żylaki kończyn dolnych rozwijają się u 8-20% kobiet ciężarnych, a więc rzadziej niż w populacji ogólnej.1 Tłumaczy to młodszy wiek pacjentek, gdyż za główne czynniki ryzyka wystąpienia żylaków u kobiet uważa się: starszy wiek, występowanie żylaków kończyn dolnych w rodzinie, czynniki związane ze stylem życia (otyłość, niską aktywność fizyczną, stojącą pracę, zaparcia) oraz, co ważne w kontekście tematu artykułu, liczbę ciąż. Żylaki kończyn dolnych stwierdzano u 13% kobiet będących w ciąży po raz pierwszy, u 30% kobiet będących w ciąży po raz drugi oraz u 57% wieloródek.1
Żylaki kończyn dolnych w ciąży powstają w podobnym patomechanizmie jak u osoby nieciężarnej. Mogą być one następstwem:
- niedrożności żył głębokich położonych proksymalnie do lokalizacji żylaków
- niewydolności zastawek żył powierzchownych i głębokich oraz wtórnego refluksu żylnego
- współistnienia obu tych mechanizmów.
Niedrożność żył głębokich położonych proksymalnie do lokalizacji żylaków
W tych przypadkach żylaki kończyn dolnych stają się drogą krążenia obocznego krwi. Niedrożność żył głębokich u ciężarnych może być spowodowana albo uciskiem żył miednicy przez rosnącą macicę lub inne struktury (np. tętnicę biodrową w zespole Maya-...
