Depresja jest poważną chorobą, która wiąże się z licznymi i poważnymi problemami. Częstość jej występowania oraz nasilenie objawów wzrastają u osób ok. 50 r.ż. Depresję rozpoznaje się na podstawie badania klinicznego, a najpopularniejszą metodę leczenia stanowi farmakoterapia. Trzeba jednak pamiętać, że wybór leku przeciwdepresyjnego zawsze ma charakter indywidualny. Inne metody leczenia depresji to elektrowstrząsy i psychoterapia. Głównym zadaniem lekarza pierwszego kontaktu jest rozpoznanie depresji i rozpoczęcie odpowiedniej farmakoterapii.

Wprowadzenie

Na pierwszy rzut oka tytuł tego artykułu nie wygląda zbyt logicznie. Można by się zastanawiać: a niby czemu nie „Leczenie choroby wrzodowej żołądka w poradni zdrowia psychicznego”? Nie chcę powiedzieć, że choroby wrzodowej nie da się leczyć w poradni zdrowia psychicznego, bo pewnie się da, ale wydaje się, że jednak nie po to powstała ta instytucja. W przypadku depresji i podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) rzecz ma się inaczej. Decyduje o tym kilka zasadniczych kwestii:

• depresja jest chorobą występującą często lub bardzo często
• depresja jest chorobą poważną, jej występowanie wiąże się z bardzo licznymi i często poważnymi problemami
• lekarzy psychiatrów jest w Polsce mało (prawdopodobnie zbyt mało) i nie ma możliwości, żeby zajęli się wszystkimi chorymi albo chociaż większością z nich.

W tej sytuacji jest jedno sensowne rozwiązanie: podstawowa opieka zdrowotna.

Depresja jest chorobą występującą często

Z danych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) wynika, że problem depresji dotyczy 16% dorosłych Polaków.¹ Zarówno częstość występowania depresji, jak i stopień nasilenia objawów wzrastają wyraźnie u pacjentów w wieku około 50 lat. Wskaźnik chorobowości dla zaburzeń nastroju i zaburzeń nerwicowych kształtował się kilka lat temu na poziomie 1960/100 000 osób (leczeni w poradniach zdrowia psychicznego w 2013 r.).²

„Epidemiologia zaburzeń psychiatrycznych i dostępność psychiatrycznej opieki zdrowotnej. EZOP – Polska” to pierwsze ogólnopolskie badanie, w którym oszacowano rozpowszechnienie problemów psychicznych wśród Polaków.³ Badanie to przeprowadzono na reprezentatywnej grupie polskiego społeczeństwa w wieku od 18 do 64 lat. Zaburzenia nastroju i zaburzenia nerwicowe rozpoznano łącznie u 13,1% respondentów. Można więc przyjąć, że problem ten dotyka ok. 5 milionów mieszkańców Polski. W badaniu tym oszacowano również rozpowszechnienie skarg depresyjnych (w tym takich objawów, jak: stany obniżenia nastroju i aktywności, objawy unikania, przewlekły lęk, drażliwość), które nie były wystarczające do ustalenia rozpoznania, ale jak wiadomo, przekładają się one na jakość życia i mogą zwiastować pojawienie się depresji. Stwierdzono, że powyższe objawy występują u 20-30% populacji, czyli mogą dotyczyć blisko 8 milionów osób w Polsce.